yeni orta sınıf - 'sinik stratejiler' - ali şimşek

“1991 sonrası genç üniversiteli bir okur profiline sahip leman dergisinde üretilen ve kısa sürede medya tarafından yaygınlaştırılan sinik ironi; aynı yıllarda palazlanan ve 2000’li yıllardan itibaren kriz yaşayan yeni orta sınıfa (yos) ‘kültürel sermaye’ ve ‘mırıldanma’ stratejileri sağlayan en büyük kaynaklardan biriydi. yos, yani ‘dünyanın en parlak on yılı’nın parlak vitrini, neo-liberal hizmetler sektörüne akın eden neşeli beyaz yakalılardı. monitörlerden akan borsa bantları ve maslak’ta yükselen plazalar, ‘soylulaştırma’yla dönüşen, ‘sex and city’, dünya mutfağının sembolü sushi onlar içindi. akışkan, esnek, ironik ve ‘bıktırıcı’ ölçüde siniktiler. leman bu kırılmayı büyük bir eleştirellikle yakalamayı iyi bildi. elinizdeki kitap işte bu ‘örtüşme’yi ve dönüşümü anlamaya çalışıyor…

“ahmet yılmaz, gezi sürecinde patlayan ‘orantısız zekâ’ ve ironinin en büyük başlatıcılarından biriydi. 1991 sonrası leman dergisinde ortaya çıkan ve dönüşen yeni şehrin sallantılarını konu edinen anlayışı kurmuştu. benim ‘samimiyet ve itiraf buhranları’ dediğim, daha önce mizahımızda görünmeyen bir ironiyi başlatmıştı. ahmet yılmaz’ın görünür kıldığı bu yeni yapma biçimi, 2000’lere geldiğinde cem yılmaz’ın showlarından ekşi ve inci sözlük’e, oradan 1980 doğumlu çizerlerin penguen ve uykusuz üretimlerine, reklamcılığa, medyaya geniş bir alana yayılacaktır. bugün ‘türklüğün parodileştirilmesi’ dediğimiz anlayış varsa onun da mucididir. türklüğün parodileştirilmesi cola turka reklamlarından, türkler uzayda gibi tonlarca diziye ve arog, gora gibi filmlere esin vermişti.

“gezi’nin amblemine dönüşen ‘kahrolsun bağzı şeyler’ işte bu geniş havuzdan beslenen sinizmin ironik sloganlarındandı. bütün dikey ve ağdalı anlamları kısa devreye uğratan, onları yatay ve yüzeysel hale getiren yıkıcı bir ironiydi bu. inanıyormuş gibi ‘yapmayan’ bir yaklaşımdı. hatta bana göre, dünya tarihinde bir iktidarı düşüş eşiğine kadar getiren ironik stratejilerin en büyük örneğiydi gezi’nin dili…”