videosu için
alfred nobel
hemen hemen herkes nobel ödüllerini bilir. ancak çoğu kimse dinamitin icadının sahibinin adına ödül verildiğini bilmez. gelelim hayat hikayesine
alfred nobel 21 ekim 1033’de stockholm’de doğdu. ailenin maddi durumu giderek kötüye gidiyordu. nobel’in doğduğu yıl babası iflasını açıkladı. babası deniz mayını konusunda isim yapmıştı. iflasından sonra yeni bir silah fabrikası kurmak için sen petersburg’a gitti. 1942 yılında aile maddi durumunu toparlamıştı. alfred nobel iyi bir eğitim almaya başladı
nobel doğa bilimleri ve edebiyata ilgi duyuyordu. ama babası nobel’in kimya mühendisi olmasını istiyordu. bu yüzden onu kimya eğitimi alması için yurtdışına gönderdi. paris’te bulunduğu sürede ünlü kimyager t. j. pelouze’un labaratuvarında çalıştı. burada nitrogiliserini icat eden italyan kimyager ascanio sobrero ile tanıştı. nitrogiliserin detenasyon hızı çok yüksek dengesiz bir patlayıcıdır. ufak sarsıntılar bile patlamasına neden olabilir. bu yüzden kullanımı yasadışıdır. nobel’de baruttan daha güçlü olduğundan nitrogiliserinle ilgilenmektedir. ama nitro giliserin basınç ve sıcaklığın altında kolayca patlayabilmektedir. bu yüzden kullanışlı değildir
nobel 1842’de ailesi tarafından sen petersburg’a geri çağırılır. burada nitrogliserin çalışmalarına devam eder. ancak kırım savaşı’nın bitmesine yakın silah siparişleri azalır ve baba bir daha iflas eder. bu yüzden stockholm’e geri dönerler. 1863 yılından itibaren nitrogiliserin çalışmalarına burada devam eder. burada nitrogliserini kontrollü olarak ateşliyebilecek ilk buluşunu yaptı. bir fitil yardımıyla ateşleme yapılıyordu ve ilk patent başvurusunu yaptı. bu fitil bir yemleyiciye bağlıdır günümüzde hala aynı sistem kullanılır. ancak 1864 yılında çalışma esnasında bir patlama oldu. bu patlamada küçük kardeşi emil ile birlikte dört kişi öldü. nobel’in stockholm’de çalışması yasaklandı. nobel’de mälaren gölü yakınlarında bir labaratuvar kurdu. burada titreşime karşı daha dirençli olması için patlayıcıya talaş tozu ilave etti. ancak istenilen sonuç olmadı
taşıma esnasında patlama sorununu çözmek için farklı şehirlerde üretim tesisi kurdu. ancak 1866’de hamburg yakınlarında krümmer’de açtığı fabrikada patlama oldu. fabrika yeniden inşa edildi ancak toplumda şüphe uyandırdı. birçok bölgede patlama oldu. nobel patlamaların titreşimden kaynaklandığını biliyordu. diatomit denen bir maddeyi buldu
bu madde nitrogliserini darbeye karşı dayanıklı hale getiriyordu. bu maddeden üçe bir oranında karıştırdı ve katı bir madde elde etti. bu maddeye yunanca’da güç anlamına gelen dinamit adı verildi. dinamit sayesinde panama kanalı gibi önemli projeler ,tüneller yapıldı
nobel 1873’de almanya’dan ayrıldı. sağlık sebepleri ile paris’e taşındı. dinamitin üzerinde burada çalışmalarına devam eden nobel burada bir fabrika kurdu. bu bölgede askeri bir talim alanıda kurdu. dinamit suyla temasında çözünüyor ve işe yaramaz hale geliyordu
bunu çözmek için patlayıcıya selüloz ile doyurup su geçirmez hale getirdi. bu jel halinde olup madenlerde sulu bölümlerde kullanıldı. bu patlayıcıyı tanıtmak için çantasındaki patlayıcılar ile dünyanın yarısını gezdi. dinamitin bir sorunu daha vardı kara duman, patlatılan bölgede uzun süre kalıyordu. bunun için dumansız balistit barutu icat etti. bu makinalı silahların yapımına olanak sağladı. nobel’in her ne kadar buluşları savaşlarda kullanılsada barış yanlısıydı. nobel o zamanlar barış teması ile kurulan birleşmiş milletler topluluğu istiyordu. bir çok ülkede bu barışçıl tavrı yüzünden politik zorluk yaşadı. göç üstüne göç etti. sanremo’da 10 aralık 1896’da beyin kanaması geçirerek vefat etti. gazetelerde ölüm taciri öldü diye manşet yapıldı. vasiyetinde tüm mirasının bağışlanmasını istedi. bu mirasının faizi ile her yıl başarılı bilim adamlarına yardım yapılmasını istedi. aynı zamanda fizik, kimya, tıp, fizyoloji, edebiyat ve barışa hizmet olarak verilmesini istedi. bu vasiyeti çok tartışma yarattı. savaştan kazanılan para barış ödülüne gidecekti. ama nobel vakfı kurularak ödüller düzenli olarak verilmeye başlandı. ayrıca sentetik bir element olan nobelyum ismini nobel’den almıştır.
bu sitede alfred nobel’i anlatan bir yazı yoktu bende boş vaktimde video hazırladım ve buraya koydum benim mesleğim için önemli bir insandır büyük saygım var