eski pagan inançları ve yunan mitolojisinin karışımı ile ortaya çıkmış büyü ve falcılığın yaygın olduğu, çok tanrılı, bol ritüelli eski bir dindir.

notlar:

1) m.ö. 700 yıllarından m.s. 300 yıllarına kadar 1000 yıl kadar süre ile etkili olmuştur.

2) yunan mitolojisindeki tanrılar yeni isimleri ile bu mitolojiye geçmiştir. örnekler:

zeus: jupiter
poseidon: neptunus
hades: pluton
afrodit: venüs
athena: minerva
ares: mars
kronos: satrünüs

3) yunan mitolojisinin yanısıra, mısır mitolojisinden, etrüsk mitolojisinden, hint ve anadolu mitlerinden de etkilenmiştir.

4) mısır mitolojisindeki kral ve firavunların ilahlaştırılması sezar ile başlayarak roma mitolojisine de girmiştir.

5) büyücülük ve falcılık, her çok tanrılı dinde olduğu gibi çok önemli idi. bu konuda devlet tarafından okullar açılmış ve kitaplar yazılarak büyüler sınıflandırılmıştır. bir çok savaş ve devlet yönetimi falcıların kehanetlerine göre yapılmıştır.

6) din adamları devlet tarafından görevlendirilerek din resmileştirilmiş ve devlet ideolojileri için de kullanılmıştır.

7) resmi roma dininde bir çok tanrı ve çok farklı ayinler bulunmakta idi. öyle ki halk, zaman zaman şehirde düzenlenen tören ve ayinin hangi tanrı için yapıldığını karıştırırdı.

8) hemen her konunun farklı bir tanrısı olduğu gibi, farklı insan sınıflarının da örneğin soyluların, köylülerin de farklı tanrıları bulunmaktaydı.

9) kurban törenleri, roma dinin en önemli ritüellerindendi. tanrıların öfkelerini dindirmek, onları memnun etmek, yardım istemek gibi sebeplerle kurban takdim edilirdi. çeşitli hayvanlar, yiyecek içecekler sunulurdu. bazı tanrıların bekledikleri, kendilerine özel kurbanları vardı. örneğin jüpitere iğdiş edilmiş boğa sunulurdu.

10) sonraki yüzyıllarda, baskın olacak ortadoğu mitolojisine de içindeki farklı öğeler ile katkıda bulunmuştur. örneğin mithras, iyiliğin kazanması ve insanlığın kurtuluşu için, cennetten sürülmüştü. mithras, insanların günahını taşıyan ve onların yargıcı olarak dönüşü beklenen kimse olarak tanımlanmıştı.