ya da tam adiyla standard oil company. resmi olmayan kisa bi tarihcesini anlatayim size.

1850lerden sonra, yani petrolun ticari degerinin anlasilmaya baslandigi yillarda, pennsylvania'da eline kazmayi alan petrol cikarmaya kosuyordu, malum burasi amerika, ve para getiren her seye hucum kacinilmaz.

petrolu cikaranlar da, en kisa surede en cok uretimi alabilmek icin bi yaris icindeydi... daha once komurden kerosen ureten rafineriler de petrole gecmis, ve tum ulke altina hucum misali bi petrol cilginligina kapilmis idi... bal tutanin parmagini yaladigi yillar, uzun vadeli planlama filan hak getire tabi...

asil uretilen ve ails aranan malzeme, aydinlatma amaciyla kullanilan kerosen. ve kerosenin icerigi arasinda rafineriden rafineriye, gunden gune buyuk farklar tasiyor... oyle ki, evi biraz aydinlatalim diyen ahali arada bi havaya ucuyor filan... urun kalitesinde hic bir standart yok yani... tabi uretim miktarlarinda da buyuk bir kaos hakim, dolayisiyla fiyatlar da ucuk araliklarda dalgalaniyor, sirketler bi gun koseyi donerken oteki gun iflas ediyor...

asiri titiz, asiri disiplinli, ve tutkulu bir adam olan john d. rockefeller petrol sektorune girdiginde vaziyet bu... tam bir kaos... ulen diyor, benin bu sektoru adam etmem lazim, baska yolu yok, ciddi bir standartlasmaya ihtiyac var... henry flagler'i de aliyor yanina, kuruyorlar standard oil'i... basliyorlar yavas yavas, ilmek ilmek tum petrol sektorunu adam etmeye... (ele gecirmeye de diyebiliriz, evet)...

sonra ne oldugunu hepimiz biliyoruz zaten... epey bi negatif izlenimi vardir standard oil'in hakli olarak, ama petrol sektorunu disipline eden, rockefeller'in deyimiyle onu bir "business" haline getiren sirkettir, yigidi oldursek de bunu kabul etmemiz lazim...

uzun ugrasilar sonuucnda, 1911 yilinda, antitrust mahkemesi tarafindan 33 sirkete bolunur standard oil company, ve asagida gorebiliceginiz gibi bugun dunyada petrole hakim olan dev amerikan sirtketlerinin nerdeyse hepsinin atasidir.

l---> standard oil company of new jersey (sonj) --> esso --> exxon --> exxonmobil
l---> standard oil company of new york (socony) --> socony vacuum --> mobil --> exxonmobil
l---> standard oil company of california (socal) ---> chevron --> chevrontexaco --> chevron
l---> standard oil company of indiana (stanolind) --> amoco ---> (bp tarafindan satin alindi)
l---> standard oil company of kentucy (kyso) ---> (socal tarafindan satin alindi)
l---> standard oil company of ohio (sohio) ---> (bp tarafindan satin alindi)
l--> continental oil company (conoco) ---> conocophilips
l---> ohio oil company (the ohio) ---> marathon oil company
l---> standard oil company of iowa ---> standard oil company of california
l---> standard oil company of minnesota ---> (stanolind tarafindan satin alindi)
l---> standard oil company of illinois ---> (stanolind tarafindan satin alindi)
l---> standard oil company of kansas ---> (stanolind tarafindan satin alindi)
l---> standard oil company of missouri ---> kapandi
l---> standard oil company of louisiana ---> (sonj'un alt sirketi idi)
-- vs vs .