-
kendi ulusunu öne çıkararak değişik ırk ve uluslar arasında düşmanlık yaratmayı amaçlayan ve bu yolda kışkırtmada bulunan aşırı akım.
tdk
özgün anlamda abartılı, saldırgan bir vatanseverlik ve ulusal üstünlük inancıdır.
gülünç derecede bağlılık da denilebilir korkunç derecede bağlılık da.
bu kavramın isim babası nicolas chauvin'dir. napoleon'un ordusunda asker olan bu fransız, 17 kez yaralandı ve yine de fransa için savaşmaya devam etti. kendisini ülkesi uğruna feda etmekten kaçınmayan napoleon'un askeri chauvin'i model alan saldırgan vatanseverlik için "şovenizm" denilmeye başlandı.
git gide anlamı genişleyerek, bir kişinin mensup olduğu herhangi bir gruba duyduğu aşırı bağlılık ve bu gruptan olmayanlara karşı üstünlük iddiası, garez ve nefret durumlarında da şovenizm sözcüğü kullanılmaya başlandı.
1831 yılında sahnelenen la cocarde tricolore isimli komedide şovenizm kelimesi ilk kez aşırı derecedeki milliyetçilik düşüncelerinin mizahen isimlendirilmesinde kullanılmıştır.
şovenizm kelimesinin ve milliyetçi şovenizm akımlarının en çok yayıldığı dönem 19. ve 20 yy.dir.
ünlü alman sosyolog eugen lemberg’e göre 1. dünya savaşı sırasında ülkelerin özgüvenlerini yitirmesi ve yaşanan kayıplarla birlikte aşağılık hislerinin baş göstermeye başlaması radikal milliyetçilik ve şovenizmin yayılmasında birincil nedendir.
emperyalizm, kapitalizm ve otoriter devletler şovenizmi her zaman kendi çıkarları için kullanmışlardır.
günümüzde şovenizmin varlığını sürdürdüğü ve yayılabildiği topluluklara bakıldığında bu kişilerin yeterli eğitim alamamış, düşük gelirli ve aşağılık kompleksine sahip kişiler oldukları görülmektedir.
irkçılığı ve milliyetçiliği bir silah olarak kullanan şovenizm gerçeklikten uzak kendinden farklı gruplara karşı nefret hissinin ve buna bağlı olarak da gruplar arası şiddet ve savaşın yayılması amaçlanarak her zaman kullanılmıştır.
en çok da 1. ve 2. dünya savaşları, hitler almanya’sı ve mussolini italya’sı sırasında daha çok insanı faşizm ideolojileri ve savaşa dahil etmek için kullanılmıştır.
günümüz dünyasında ise o dönemleri aratmayacak şekilde hatta daha fazlası şovenist politikalar artan bir ivmeyle uygulanmaya devam ediyor.
– “şovenizm, emperyalist devletler için birer araç olarak kullanılır.”
– “şovenizm kendi soyunu öteki soylardan üstün gören bağnaz ulusçuluk anlamına gelir. bu bağnaz ulusçuluk saldırgan siyasetlerin, ideolojilerin de temel kaynağıdır.”
– “her ulusun devrimcileri ve sosyalistleri olduğu gibi şovenleri de vardır. almanın da vardır, kalyanın da vardır… ispanyol’un da vardır… türkün de… kürdün de vardır! şovenizmin barış getirdiği ve adına serüvenlere çıkılan uluslara yarar sağladığı hiç görülmemiştir. şovenizmin sonu hep kan ve gözyaşı doludur.”
– “her şoven akım, başka bir şoven akımı doğurur. etki ve tepki kuralı en çok bu alanlarda geçerlidir.”
uğur mumcu -
sıklıkla populizm ya da trendizm demek için kullanıldığına şahit oluyorum. türkçede tam uyduramadım ama gösterişçilik ya da riyakarlık diyebiliriz . böyle şey olmaz, her şeye şovenist demeyelim.