ahmet cemal

Kimdir?

ahmet cemal (05.03.1942 - 01.08.2017), türk yazar ve çevirmen.

ahmet cemal, 5 mart 1942 tarihinde izmir'de doğdu. istanbul'da, moda ilkokulu'ndan sonra sankt georg avusturya lisesi'ni ve istanbul üniversitesi hukuk fakültesi'ni bitirdi. aynı fakültede bir süre asistanlık yaptı. istanbul, avusturya kültür ataşeliği'nde basın danışmanı olarak çalıştı. istanbul üniversitesi yabancı diller okulu almanca bölümü'nde ve edebiyat fakültesi alman filolojisi bölümü'nde çeviri dersleri verdi. “yeni ufuklar”, “varlık”, “yazko edebiyat”, “gergedan”, “argos” ve “milliyet sanat” dergilerinde yazdı. memet fuat ve mustafa kemal ağaoğlu'nun davetleri üzerine "yazko" çeviri dergisini kurdu ve yönetti. ayrıca yazko'da genel yayın koordinatörü olarak çalıştı. anadolu üniversitesi'nde 19 yıl süreyle, lisans ve lisansüstü düzeyinde olmak üzere, iletişim bilimleri fakültesinde sanat tarihi, estetik, kültür tarihi, metin yazımı ve metin çözümleme; güzel sanatlar fakültesinde, temel sanat kavramları; devlet konservatuvarı tiyatro bölümü'nde dünya tiyatro tarihi, çağdaş tiyatro ve tiyatro estetiği dersleri verdi. istanbul üniversitesi ile mimar sinan üniversitesi tiyatro bölümlerinde dünya tiyatro tarihi ve tiyatro edebiyatı derslerini üstlendi. bahçeşehir üniversitesi'nde 4 yıl boyunca antik çağdan günümüze eleştirel düşüncenin tarihi, estetik ve genel sanat kavramları derslerini verdi.

ingeborg bachmann, walter benjamin, bertolt brecht, hermann broch, elias canetti, paul celan, ernst fischer, j.w.v. goethe, e.h. gombrich, friedrich hölderlin, franz kafka, heinrich von kleist, georg lukacs, robert musil, friedrich nietzsche, novalis, erich maria remerque, rainer maria rilke, friedrich schiller, anna seghers, manes sperber, georg trakl ve stefan zweig'ın çeşitli eserlerini türkçeye çevirdi.deneme ve makaleleri “odak noktasında yaşananlar”, “yaşamdan çevirdiklerim”, “şeref bey artık burada yaşamıyor”, “bizi yaşatanlar ve öldürenler”, “aradığımız tiyatro”, “oynamak varken”, “sanat üzerine denemeler”, “insana dönmek”, “giderayak”, “lanetlenmiş ağustosböcekleri”, “okuyan gençliğe mektuplar” başlıklarıyla kitaplaştı. şiirleri “geçmiş bir dua kitabından” adıyla çıktı. “kıyıda yaşamak” adlı bir romanı ve “dokunmak” adlı bir öykü kitabı, “ben, nazım, yaşarken ve ölürken” ve “deliliğe övgüye methiye” adlı oyunları var.

rahmetli onur bayraktar tarafından kurulan stüdyo drama tiyatro topluluğunda sanat danışmanı ve prof. dr. ismail ersevim ile birlikte araştırma birimi yöneticisi olarak çalıştı. “ben, nazım, yaşarken ve ölürken” adlı oyunu aynı topluluk tarafından sergilendi. dünyaca ünlü tiyatro adamı mehmet ulusoy'un isteği üzerine kaleme aldığı “deliliğe övgü'ye methiye” istanbul devlet tiyatrosu repertuarına alındı ve provalara başlandı, ancak mehmet ulusoy'un ölümü nedeniyle sahnelenemedi. bu oyun daha sonra kocaeli büyükşehir belediye tiyatroları tiyatro okulu öğrencileri tarafından ve değerli yönetmen ufuk aşarı rejisi ile, izmit'te süleyman demirel kültür merkezi salonunda büyük bir başarıyla sahnelendi.

1988 yılında türk kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle, ahmet cemal'e anadolu üniversitesi senatosu tarafından fahri doktor unvanı verildi. 2010 yılında avusturya cumhurbaşkanı tarafından, avusturya federal cumhuriyeti altın liyakat nişanı ile onurlandırıldı. aynı yıl, türkiye cumhuriyeti ve federal almanya cumhuriyeti tarafından ilk kez düzenlenen ”tarabya çeviri ödülleri” çerçevesinde almancadan türkçeye çeviri dalında büyük ödüle layık görüldü. “lanetlenmiş ağustosböcekleri” adlı deneme kitabıyla türkiye gazeteciler cemiyeti 2012 edebiyat ödülü'nü kazandı. aynı yıl türk dil kurumu'nun kuruluşunun 80. yıl dönümü nedeniyle dil derneği tarafından kendisine 80. dil bayram onur ödülü verildi. 2013 yılında tüyap tarafından on sekizincisi düzenlenen izmir kitap fuarının onur yazarı seçildi. 2014 yılında ise hermann broch'tan yaptığı “vergilius'un ölümü” başlıklı roman çevirisi ile, edebi çeviri dalında avusturya büyük devlet ödülü'ne layık görüldü.

halen cumhuriyet gazetesinde ve ileri haber sitesinde köşe yazarı olan ahmet cemal, 2013-2014 akademik yılında nazım hikmet akademisi'nde “sanatın, bilimin ve edebiyatın toplumsal tarihi”, “başlangıçtan günümüze eleştirel düşüncenin gelişmesi” ve “estetik” başlıklı dersleri verdi. 2014 haziranında akademi'den ayrılarak moda'da öğrencileri ile birlikte ahmet cemal kültür atölyesi'ni (acka) kurdu.

01.08.2017 tarihinde vefat etmiştir.


kitapları :
biz sevmeyi ne zaman unuttuk?
önce şairleri yaktılar
lanetlenmiş ağustosböcekleri
bizi yaşatanlar ve öldürenler
oynamak varken
aradığımız tiyatro
dokunmak
şeref bey artık burada yaşamıyor
bu tufandan sonra ingeborg bachmann'dan seçme yazılar
bir katedral inşa etmek
kıyıda yaşamak
insana dönmek
sanat üzerine denemeler
gece mi tek gerçeğimiz
yaşamdan çevirdiklerim
geçmiş bir dua kitabından
odak noktasında yaşananlar
okuyan gençliğe mektuplar

çevirileri :

ingeborg bachmann, ertelenmiş zaman
ingeborg bachmann, bütün şiirleri
ingeborg bachmann, maline
ingeborg bachmann, bu tufandan sonra
ingeborg bachmann, radyo oyunları
walter benjamin, pasajlar
heinrich böll, katharina blum'un yitik onuru
heinrich böll, babasız evler
bertolt brecht, sofokles'in antigone'si
bertolt brecht, tiyatro için küçük organon
bertolt brecht, bütün oyunları
bertolt brecht, me-ti'nin özdeyişleri
hermann broch, vergilius'un ölümü
elias canetti, körleşme
elias canetti, sözcüklerin bilinci
elias canetti, insanın sılası
elias canetti, saatin gizli yüreği
paul celan, şiirler
paul celan, ölüm fügü
ernst fischer, franz kafka
j.w. goethe, urfaust
j.w. goethe, yarat ey sanatçı
g.h. gombrich,sanat ve yanılsama
knut hamsun,yanılsama
franz kafka,dönüşüm
franz kafka,dava
h.v. kleist,amphitryon
georg lukacs,estetik
hans mayer,bertolt brecht
robert musil,niteliksiz adam
robert musil,yaşarken açılan miras
friedrich nietzsche,işte böyle dedi zerdüşt
friedrich nietzcche,dionysos dithyrambosları
novalis,geceye övgüler
erich maria remarque,yaşamak zamanı
r.m. rilke,şiirler
jura soyfer,şiirler
georg trakl,şiirler
stefan zweig,montaigne
stefan zweig,rotterdam'lı erasmus'un zaferi ve trajedisi
stefan zweig,yarının tarihi
stefan zweig,satranç
stefan zweig,bilinmeyen bir kadının mektubu