başkanlık sistemi



  1. güçler ayrılığı ilkesinin en ileri uygulaması olarak, yasama, yürütme ve yargı erklerinin birbirinden bağımsız olarak işlemesi temeline dayanan ve yürütme erkini, halk tarafından doğrudan seçilen bir başkanın tek başına kullandığı sistem.

    klasik örneği abd'de görülen bu sistemin ayırıcı özelliklerinden birisi; devlet ve hükümet başkanlığı işlevlerinin başkanlık konumunda birleşmesidir. başkanın siyasal açıdan halka karşı sorumlu olduğu bu sistemde yasama organının yetersizlik ve ülke çıkarına ihanet dışında, başkanı görevinden uzaklaştırma yetkisi olmadığı gibi başkanın da yasama organını feshetme yetkisi bulunmamaktadır.

    sistemin temel dayanağını, denetim ve denge ilkesi oluşturmaktadır. buna göre, başkan yalnızca kendisine karşı sorumlu olan kabine üyelerini parlamento dışından atayabilmektedir. bir nevi siyasi atama. başkanın diğer yetkileri arasında yüksek mahkeme üyelerini atama, kongrede kabul edilen yasaları veto etme, kongreyi toplantıya çağırma, khk çıkarma yer almaktadır.

    yasama organı ise atamaların onaylanması, uluslararası anlaşmaların uygun bulunması, bütçeyi kabul, bakanlık kurma ya da kaldırma, soruşturma yapma ve başkanı yukarıda bahsedilen koşullarda görevden uzaklaştırma yetkilerini kullanmaktadır.

    üyeleri başkan tarafından atanan, senato tarafından atanmaları onaylayan yüksek mahkeme ise hem yasaların hem de yürütme organının faaliyetlerinin anayasaya uygunluğunu denetlemektedir.

    abd'de katı olmayan iki partili sisteminin (cumhuriyetçiler ile demokratlar), merkezci olmayan parti yapılanmasının ve federatif sistemin başkanlık sistemi uygulamasına elverişli koşulları sağladığı söylenebilir. genellikle, yasama ile yürütme arasında çıkan anlaşmazlıklar, "istikrar"(!) hedefi çerçevesinde başkanın konumunun yükselmesi ile aşılır.

    abd dışında; latin amerika ve afrika'da da uygulaması olan sistemin, iktidarın kişiselleşmesi ve rejim istikrarsızlığına neden olduğu görülmüştür.

    başkanlık sistemi en iyisi mi?

    belki abd'ye göre en iyisi ama finlandiya'ya göre en kötüsü.

    izlanda başbakanı, panama papers'da ilgili belgelerin ortaya çıkmasından 2-3 gün sonra istifa etmiştir. türkiye'de ortaya çıkan birçok tape, belge vb. rağmen bakanlıktaki bir daire başkanı seviyesinde dahi böyle bir durum ortaya çıkmamıştır. bu iki ülkede aynı model sistemin yürütülebileceği düşünülebilir mi?

    gücü eline aldığında daha da güçlenmek isteyen siyasi figürlerin bol olduğu bir ülkede, bu ortamı daha kolay kılabilecek, denge ya da fren mekanizmasını etkisizleştirebilecek nüansları olan bir sistem türkiye'de olabilir mi?

    temel sorun ve rejime, toplumsal değerlere ilişkin kaygı oluşturabilecek durum ise; ülkelerin kendi toplumsal gerçeğine uygun yönetim sistemini geliştirmekten ziyade aktarmacı bir tutumla model ithal etmesidir. baskın olan güçlü model ülkenin yönetime ilişkin pratiğini "biz de böyle yapalım, onlar gibi oluruz" mantığıyla at gözlüğüyle sahiplenmek yani.

    mesele; ülkenin kendisine özgü olan, diğer ülkelere göre farklılıklar barındıran maddi-manevi birçok gereksinime cevap verebilecek şekilde ilgili modelleri de inceleyerek toplumsal gerçekliğe uyan bir sistem oluşturabilmekte.
    ozee
  2. güzel ülkemde şöyle cereyan edebilir;

    !---- spoiler ----!

    hüsnü: tayyip, başkan olmağa garar vermiş duydun mu len yusuf?

    yusuf: başkan ne oluyor hüsnü abi? fenerbahçe'nin kulüp başkanı gibi bi'şey mi yani?

    hüsnü: yoh lan salak, güldürme adamı yani diyom ki böyük adam olacak iyice, eskiden uzun adamdı şimdi hem uzun hem böyük adam olacak anlayacağın. ülkemize evelallah huzur gelecek.

    yusuf: abi essah mı diyon? e zaten cumhurbaşkanı değil miydi o da bir başkan sonuçta. yine tayyip baba bilir tabii de.

    hüsnü: ulen yusuf aptal aptal konuşma, gelecek aylarda seçim var biliyon işini sen.

    yusuf: peki abi, reisin başımızın üstünde yeri var ben bizim kızlara da söyleyim onlar da reise versin oylarını.

    !---- spoiler ----!

    işbu entry'deki kişi ve sözler hayal ürünü olmakta ve türkiye'ye başkanlık gelirse temalı fıkramı oluşturmaktadır.
  4. televizyonunu yeni açan seyirciler için şöyle "ortalama ülke anlayışına göre hazırlanmış" kısa bir açıklaması bulunuyor.
  5. referandumunun bir aksilik olmazsa 2017 yılında yapılacağı artık yavaştan hissedilmeye başlayan sistem. akp'nin meclis başkanını çıkınca 316 oyu var. 3/5 çoğunluk için yani 330 milletvekili çoğunluğu için 14 vekile ihtiyacı var. yakın zamanda mhp lideri devlet bahçeli halka sorulabileceğinden bahsedip üstü kapalı bir şekilde akp'ye destek verebileceklerini söyledi. eğer mhp 14 vekillik bir deste sunar da meclis 330'u bulur, teklifi cumhurbaşkanına gönderirse onun da yapacağı tek şey direkt referanduma götürmek olur.

    bir yandan fetö, bir yandan da pkk sorunu devam ederken fırat kalkanı operasyonu hala sürüyorken şimdi bir derdimiz de musul sorunu oldu. gazi paşa döneminde musul sorunu varken ağrı'da ayaklanmalar oldu, nasturi ayaklanmaları oldu ve öldürücü darbe şeyh sait isyanı'yla oldu. gazi paşa'nın musul için "gerekirse savaşırız." sözü bir nevi bu olaylarla boşa düşmüş oluyordu. çünkü bırakın ingilizlerle savaşmayı, iç isyanları bastırmak bile devlet için çok zor ve çok sancılı olmuştu. şimdi yine musul sorunu ciddi ciddi gündeme gelmişken cumhurbaşkanı operasyona dahil olacağız diyor. koalisyon buna izin vermiyor(aslında abd). 1925 yılında musul sorunu gündeme geldiğinde yaşadığımız olaylara bakıp bugüne geliyorum. karşımda ürkütücü bir senaryo var: yeni bir isyan peydah olur mu güneydoğu'da? siyasi suikast mı tercih edilir? başka bir iç kriz mi yaşatılır? türkiye bu kadar kesin musul operasyonuna dahil olmak isterken ve abd türkiye'yi istemezken nasıl bir vazgeçirme politikası deneyecek abd merak ediyorum.

    bu kritik süreçten geçerken başkanlık sisteminin bu denli gündeme gelmesi neden acaba? halkın ilgisini başka bir yöne çekmek mi yoksa musul operasyonuna dahil olabilmek için daha güçlü bir lider imajı vermek mi? sorular, sorular... bu ülkede gündem hiç durulmuyor.
    ae
  6. anayasa değişikliği ile ilgili kanun teklifi ile getirilmek istenen sistem ile alakası olmayan sistem.

    başkanlık sisteminde sert kuvvetler ayrılığı ve karşılıklı denetim esas iken, bu sistemde yasama yürütme ve yargı erklerinin bir kişinin tekelinde toplanma amacı bulunmaktadır. sırf bu yüzden bile kabul görmemesi gerekir ancak, ne yazık ki this is türkiye...
  7. yarın finalim var ama ben konu hakkında kendimi yemekle meşgulüm. şayet kabul edilirse ben yaşama devam edemem. ben küçük bir çocuğun 'sen eskiden şort-t-shirtla rahatça geziyor muydun!?' diye şaşırmasına dayanamam. başka bir ülkede yaşayıp herkesi ve herşeyi uzaktan izlemeye de katlanamam. sahi siz hiç korkmuyor musunuz? özellikle kadın arkadaşlara soruyorum. kapalı yada açık olmanız, dininiz beni alakadar etmez ama içinizden bir şey yapmak geldi diye ceza alma düşüncesi ürpertmiyor mu sizi? biri bana 'turuncu değil de yeşil giy' derse 'sana mı düştü ne renk giyeceğim' diyorum ne demek her şey 1 kişinin kalemine bağlı? manyak mısınız oğlum? adam iki saat önce söylediğinden şimdi vazgeçiyor. adam şizofren! bu bir katille evlenmekten bile tehlikeli!
  8. başkanlık sisteminin ülkemizde en son uygulanması gereken sistemlerden biridir kanımca. prof. sartori'nin başkanlık sistemi hakkındaki açıklamaları göz önüne alınırsa neden uygulanamayacağı açıktır. meclisteki çoğunluğu sağlayan partinin adayı başkan seçilirse (ülkenin durumu göz önüne bulunduracak olursak) ülkenin kaosun içine sürklenmesi kaçınılmaz bir durumdur. partilerin yerel sorunlara yönelik siyasette dahi birleşemediğini görüyoruz. bu nedenle başkanlık sistemi uygulandığını düşünürsek bir kitlenme meydana geleceği kaçınılmaz bir gerçektir. ülke için en uygun olanı parlamenter sistemin aksayan yönlerinin düzeltilmesidir. amerika'da cumhuriyetçilerin bir önerisine kendi içlerinden dahi karşı çıkanların olduğu demokratların cumhuriyetçilerin teklifini kabul ettiği görülür. ülkemizde böyle şeylere rastlamamız pek mümkün değildir mecliste bir öneriyi ya da kanunu oylarken el kaldırdıklarında en önde oturanlardan biri arkasına bakıp kendi partisinden kaldırmayan var mı diye kontrol eder. yani bir parti ya evetçidir yada hayırcıdır ülkemizde parti ikiye bölünmez bir konu hakkında. ülkemizde ideolojik ilkesizlik kavramının oluşmadığını bu şekilde gözlemlemiş oluruz kaldiki bu kavram başkanlık sisteminin işleyişini sağlayan en önemli kavramlardandır.
  9. ülkemizde tartışılmasının tek nedeni rte gibi bir diktatör bozuntusunun cb olmasıdır.

    şu sorunun cevabını çok merak ediyorum. şu anki mevcut sistemde nasıl bir sorun yaşanıyor. akp ülke menfaati için hangi kanunu çıkartamadı ( istedikleri kanunları muhalefet mv lerini döverek dahi çıkardığını biliyoruz, ) yada hükümet hangi düzenlemeyi, atamayı yapamıyor da başkanlık sistemi konuşuluyor?

    ankaranın göbeğinde iki kez bomba patladı, reyhanlıda, istanbulda patladı. bir çok masum insanımız öldü. rusya ile suriye yüzünden savaşın eşiğine geldik, turizmde kriz var, suriyeden 3 milyon insan geldi, kavgalı olmadığımız bir tane komşu yok. hatta komşumuz olmayan israil ve mısır ile dahi aramız bozuk. halk perişan, vergiler insanların belini büküyor; kdv, ötv, öiv, mtv, zorunlu trafik sigortasi...

    elini nereye atsan sorun fışkırıyor. 13 yıldır yönettikleri ülkenin hali bu. bu sorunları çözmek istediler de, gereken kanunu mu çıkartamıyor meclisten? gereken atamayı mı yapamıyor? engel olan nedir şu anki sistemde? bunu bir açıklasın akp, söz ben de başkanlık sistemi güzellemesi yaparım.