Kimdir?
bertolt brecht, kısaca bert brecht. asıl adı eugen berthold friedrich brecht (d. 10 şubat 1898 augsburg - ö. 14 ağustos 1956 berlin) 20. yüzyılın en etkili alman şairi, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni olarak nitelendirilir. eserleri uluslararası alanda da saygı ile kabul görmüş ve ödüllendirilmiştir. daha önce erwin piscator tarafından adı konulan epik tiyatronun[1], diğer bir deyişle "diyalektik tiyatro"’nun kurucusudur. brecht kendisini (walter benjamin’e söylediği gibi) "komünist" olarak tanımlar.
-
her bir şiirinde insanın içindeki doğruluk savaşçısı ruhunu uyandıran mükemmele ulaşmış bir şair, oyun yazarı, epik tiyatro'nun kurucusudur.
(bkz: tahteravalli - bertolt brecht) -
ilk okuduğum şiiri.
19 no lu sonnet
yalnızca benden kaçma yeter
boş sözler de etsen duymak istiyorum seni
sağır olsan gönlüm sözlerini ister
dilsiz olsan gördüğünü.
kör olsam, seni görmek isterdim
sen yanımda yol gösterici oldun
uzun yolun daha yarısı bile aşılmadı
bir düşün içinde yaşadığımız karanlığı
'bırak beni yaralıyım' desen de boşa
görevden dönülmez, yalnızca ertelenir
başka bir yerde değil, yalnızca burada
bilirsin, özgür değildir gereksinilen kimse
gönlüm her şeyden önce seni ister
biz de diyebilirim, ben yerine.
"bilirsin, özgür değildir gereksinilen kimse" , ya gereksinen kimseye ne demeli.? -
tiyatronun gizli ilahlarındandır. -
"katil olmak çok kolay bir tek leş yeter, ama öldürürsen binlerce kahraman derler."
brecht'in arturo ui'nin önlenebilir yükselişi adlı oyununda söylenen bir şarkının sözüdür bu. (moda sahnesi oynadı)
(bkz: arturo ui'nin önlenebilir yükselişi - bertolt brecht)
günümüzdeki bazı şahsiyetlerle bağlaştırılarak izlemenizi tavsiye ederim. zira yukarda yazan sözün doğruluğu defalarca kanıtlanmıştır.
şöyle bir motto üzerinden sürekli aklıma gelir "bir banka kurmaya oranla bir maymuncuk nedir ki?" -
bir proleter annenin savaşa giden çocuklarına söyledikleri
efendilerinizin kanlı görevini
yerine getirmeye gittiğiniz şu anda
önünüzde düşmanın topları
ardınızda yüzbaşının tabancası
size söyleyeceğimi unutmayın
efendilerinizin bozgunları sizin bozgununuz değildir
onların utkuları da sizin olmayacağı gibi
bertolt brecht -
o, sevdiğim bana dedi ki
sen bana lazımsın.
bu nedenle
kendimi kolluyorum.
yoluma dikkat ediyorum ve
korkuyorum her yağmur damlasından,
beni ezecek diye...
demiştir ve çok güzel demiştir. -
kurucusu ve kuramcısı olduğu epik tiyatronun ne olduğu şu maddelerle açıklar:
-sahne onu anlatır.
-izleyici gözlemci haline getirilir ama aktivitesi uyandırılır.
-izleyici karar vermeye zorlanır.
-izleyicinin dünyaya dair bilgilere ulaşması sağlanır.
-izleyici olayın karşısına geçirilir.
-argümanlarla çalışılır.
izleyici bilme konumuna çekilir.
-yabancılaştırma (izleyici araştırır, sorgular) vardır.
-insan bir inceleme nesnesidir.
-insan değişir ve değiştirir.
-dikkat oyunun akışı üzerinedir.
-her sahne kendisi için vardır.
-montaj tekniği yani parçalı, giriş gelişme sonuç şeklinde ilerlemeyen bir anlatım vardır.
-olaylar eğriler ve sıçramalı halde gelişir.
-insan oluşum süreci içinde verilir.
-dünya olması gerektiği gibidir.
-insan olması gerektiği gibidir.
-davranışların nedensellikleri vardır.
-toplumsal varoluş düşünceyi belirler.
-düşünce ön plandadır, duygu değil.