-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (8.67)
uzun vadede hiçbir şey mantık ve deneyime karşı koyamaz. ve dinin bu ikisiyle olan çelişkisi de son derece açık bir şekilde ortadadır. hatta arıtılmış dinsel düşünceler bile, dinin verdiği tesellinin herhangi bir bölümünü korumaya çabaladıkları sürece bu gelecekten kurtulamayacaklardır. bu düşünceler kendilerini, özellikleri tanımlanmayan ve amaçları sezilemeyen daha üstün bir ruhsal varlığa duyulacak inançla sınırlarlarsa bilimin meydan okumasından kendilerini sakınabileceklerdir, ama o zaman da insanları ilgisini yitireceklerdir.
-
spoiler vermeden bir şeyler yazmak pek mümkün olmadı. kısaca; kültür(uygarlık) ve dinsel tasarım hakkında bilgi sahibi olmak, ufkunu artırmak isteyenlerin okuması gereken kitaplardan biridir.
!---- spoiler ----!
freud'un uygarlık/kültür etkisindeki bireyin psikolojisini irdelediği bir çalışması. birinci bölümünden sonrasında ağırlığını baba figürü olarak nitelediği tanrı algısına ve dinsel tasarıma yönlendiriyor.
freud'a göre uygarlık; bireyin doğaya karşı savunma mekanizması, nimetlerinden faydalanma amacıyla oluşturulan birlik ve paylaşımın esaslarını belirleyen düzen anlamına geliyor. doğa nedir? fırtına, deprem, yırtıcı hayvanlar, hastalık ve ölüm. burada uygarlığın bireyle doğrudan ilişkisi baskı üzerine kurulu. yani uygarlık bireyleri içgüdülerine karşı baskı altına alır ve bireyler uygarlıktan bu zorbalık nedeniyle nefret ederler. çünkü dileğince yaşayamıyor, en temel arzularından (istediği kişiyle sevişmek, istediğini öldürmek, savaşmak, istediği şeyi alıp yemek, istediği malı elde etmek gibi. uygarlık bu baskıyı elbette sürdürmek zorundadır, eğer ki; insan nesli devam edecekse.
uygarlığın baskısı altındaki birey psikolojik açıdan doğayı insanlaştırma yoluna girer. çocukluğunda annesinin koruması ve baba korkusu ile yüzleşen çocuk doğaya da baba muamelesi yaparak yüceltir. çocuk babasından korktuğu gibi birey doğadan korkmaktadır. çocuk babası ile uzlaşarak onun olduğu yerde koruyuculuğu altına girerek güvende hisseder, birey de benzer şekilde doğaya değer yükleyerek uzlaşma yoluna gider ve güvende hissetmeyi dener. (burada ilk dönem doğa tanrıları ve onlara verilen kurbanları örnek olarak düşünebiliriz, bir çeşit uzlaşmadır. sonraki dönem tek tanrılı dinlerin de kurbanı bir çeşit uzlaşma psikolojisi)
dinsel tasarım konusunda ise yanılsama kısmına girizgah yapar. doğruluğu kanıtlanamadığı gibi, soruşturmanın da yapılamadığı sisteme yanılsama adını veriyor. yanılsamanın en önemli yanı; insanların arzularından doğmuş olmalarıdır. diyor. yani biz bir tanrıya ihtiyaç duyuyoruz bunu arzuluyoruz ve dinsel tasarıma inanıyoruz. bunun "yanılgı"dan farklı olduğunu ifade ediyor. hatalı bir denklem kurarak bir sonuca ulaşmak yanılgı olabilir, çünkü orada insan arzusundan eser yoktur. bu noktada sanki felsefesi devreye giriyor. dine inanmak insanlara iyi geliyorsa inanmayı deneyelim ve bilemiyorsak da sanki doğru gibi devam edelim tarzı düşünce gelişiyor. freud buna da karşı çıkıp akıl ve mantık karşısında bu tutarsızlıklar dayanıksız kalacaktır diyor. nesillerin din öğretisi değil de bilimsel gerçekliklerle yetiştirilmesi gerektiğini savunuyor. çünkü bu tip dinsel tasarım içinde olmayan bireyler de boşluğa düşmüyor nihayetinde diyor.
freud'a göre çocukluk dönemi nevrozlarının ileride devam etmemesini istiyorsak olgunluk döneminde insanların doğanın gerçeği ile yüzleşmesini sağlamamız gerekir. korkutucu ve aynı zamanda güvenilir bir baba figürü yerine olgunluk çağında baba özlemi nedeniyle merkeze bir tanrı koyarak bireyleri gerçeklik zemininden uzaklaştırdığımızı düşünüyor. düşünmüş yani bir asır önce.
!---- spoiler ----! -
!---- spoiler ----!
her birey gerçekte uygarlık düşmanıdır. insanların bir birlerinden ayrı, tek başlarına varlıklarını sürdürebilme yeteneklerinin çok az olmasına karşın, ortak yaşamı mümkün kılmak için uygarlığın kendisinden beklediği özverileri ağır bir yük olarak duyumsuyor olmaları dikkat çekicidir.
!---- spoiler ----!