dahi anlamındaki de



  1. bu topraklarda en çok hakkı yenen babayiğit. ağzı dili olsa da konuşsa utançtan hepimiz yerin dibine gireriz. bazen ayrı eve çıkmak isteyince ailesinden "bakarız" cevabı alan bir üniversiteli, bazen "ada ben ayrılmak istiyorum" diyen bir ıssız adam. ama hep mağrur, hep seviyeli, hep mesafeli.

    o, içimizden biri. sadece bir space tuşu kadar uzağımızda. dünyanın yörüngesindeki ay gibi; ne yakın, ne de uzak. tam da olması gerektiği mesafede. üzmeyin onu. hadi bakalım.
  2. kankası, silah arkadaşı, kadim dostu bağlaç olan -ki dir.
  3. geniş bir misyon ve vizyona sahip bir bağlaçtır; kendisini hor ve hakir görenlerin ahirette iki harfiyle yakasına yapışacaktır.
  4. ayrı yazılmaması bazı durumlarda yazılan şeyin okunmak istenmemesine sebep olur.
  5. türk insanının bağlaç olan de ile imtihanı neden bu kadar zorlanıyoruz bu bağlacı ayırmada? ilköğretimden üniversiteye bu kadar türkçe dersi işlenmesine rağmen neden bu kadar basit bir meselede çuvallıyoruz? benim için hayattaki en büyük gizemlerden biridir.
  6. "kendimi dahi anlamına gelen 'de' gibi hissediyorum. diğerleriyle bitişik durduğum zaman huzursuzlanıyor, sırıtıyor eğreti gibi duruyorum. benim ayrı yazılmam lazım kimselerin yanına yakışmıyorum "
    (bkz: ali lidar)
  7. dahi anlamındaki de'yi ek zannedenleri ortaya çıkarmış başlıktır. bağımsızlığını ilan etmiş bir bağlaçtır o, bulunma hal eki olan -de ile karıştırılmamalıdır.
  8. ayrı yazılır.



    de
  10. ayrı yazılır ve bu ayrım gayet kolaydır. bu ekin ayrı yazılması gerekip gerekmediğini anlamak için ufak bir test:

    -de/-da eki cümleden çıkarıldığında, geriye kalan metin anlamlı bir cümleye biraz olsun benziyorsa, ayrı yazılır.

    örn:

    bu şekilde "de" anlayamıyorsanız, nasıl anlatılır bilemiyorum.
    bu şekilde "--" anlayamıyorsanız, nasıl anlatılır bilemiyorum. (oldu)

    hayatta en hakiki mürşit ilimdir.
    hayat-- en hakiki mürşit ilimdir. (olamadı)

    dahi anlamındaki -de/-da eki, cümleye fazladan bir anlam katar. hâliyle, bu ek olmadan da cümle anlam bütünlüğünü bir şekilde koruyabilmelidir.

    mesele bu.

    olmadı mı yine?