Youreads sinema grubu sayesinde izlediğim, ve kesinlikle tekrar izleyeceğim şüphesiz bir başyapıt. Dikkatle ve açık bir zihinle izlenmesi gerektiğini, filmin politik bir film olduğunu belirtmek gerek çünkü verdiği politik mesajlar tamamen metaforlar üzerinden. O döneme dair bilgi sahibi olmanın filmi daha anlaşılır kılacağını düşünüyorum. Filmin IMDb açıklaması 1940 yılında, İspanya'nın küçük bir şehrinde Frankeştayn filmini izleyip travmatize olan 7 yaşındaki küçük bir kızın sonrasında kendi fantezi dünyasında sürüklenmesini konu alması gibi bir şey dese neredeyse bu açıklamanın filmle ilgisi yok. Ben bu filme bir şekilde denk gelip IMDb'ye baksam izlemezdim herhalde, o yüzden teşekkürler Youreads Sinema Grubu.
!---- spoiler ----!
Arılar : Evin kapı ve pencerelerinin camları sarı renkte ve demirleri petek şeklinde. Yani yönetmen burada bu evdeki insanlar arılar gibi demekte ve Fernando'dan (filmin ana kahramanı Ana'nın babası) gelsin o zaman: "Camdan kovanımı kime göstersem, tekerleğin dönüşü sanki saatin ana çarkı gibi oluyor. Panellerin düzenli sallanmasını gören kimse yuvalarının üstündeki erkek arıların anlaşılmaz ve delirtici, aralıksız vızıltısı balmumundan yapılmış köprüleri ve merdivenler, kraliçenin saldıran dönüşleri, kitlelerin bitmek bilmeyen sürekli hareketleri, merhametsiz ve kullanışlı çabaları, hararetli geliş ve gidiş hareketleri, umursanmayan uyku sersemlikleri ertesi günün işini haber veriyor. Ölümün son istirahati ne hastalığa ne de mezara göz yumuyor. Böyle şeyleri seyreden kimse, huşu içinde baktıktan sonra, hızla gözlerini uzaklaştırdığında, yüzünde tanımsız ve üzücü bir korku beliriyor."
Fernando arılara baktığı zaman hayatlarını görüyor ve bunu tanımsız, üzücü bir korku olarak betimliyor. Bütüne bakabilmek gibi. Fırsattan istifade Carl Sagan' dan Pale Blue Dot'u da buraya bırakıyorum https://www.youtube.com/watch?v=p86BPM1GV8M.
Fernando gizlice radyo dinliyor (Franco döneminde yasaklanmış olan BBC olması muhtemel) ve Ana' nın annesi de savaştan beri göremediği tanımadığımız yine rejim karşıtı bir adama mektup yazıyor. Mektupta gördüğümüz adres Fransa'nın Nice şehrindeki Red Cross kampına İspanyol mültecilerin kaldığı yer. Buradan Ana' nın ailesinin politik görüşünü öğreniyoruz.
Filmde tüm aileyi bir arada hiç görmüyoruz. Aile bireyleri birbirinden kopuk ve uzaklar. Kendisinden yaşça küçük ve savaş yüzünden sevdiği adamdan ayrı kalmış bir adama muhtemelen hala aşık olan bir kadınla evli, yaşadığı hayatın anlamsız, boş çabalamalardan ibaret olduğunu düşünen rejim karşıtı ama rejimle de ters düşmemeye çalışan bir babaya, kediyi neredeyse boğan ve kedi kaçarken elini çizince akan kanla dudaklarını boyayan psikopat bir ablaya sahip Ana' nın Frankeştayn filminiz izledikten sonra canavarın neden o küçük kızı öldürdüğünü dair ablasından tatmin edici bir cevap alamamasıyla macera başlıyor.
Film 1973 yapımı ama film Victor Erice' in çocukluk yıllarında geçiyor. İspanya iç savaşını bir çocuğun gözünden anlatıyor. Franco rejimi Frankeştayn' ın canavarını temsil ediyor olmalı. Zaten Franco ile Frankeştayn arasında bir isim benzerliği mevcut. Ana' nın canavarın davranışlarına anlam verememesi ve anlamaya çalışmasını savaşı ve ölümü sorgulayan küçük bir kızın gözünden bakarsak filmi daha anlaşılır kılıyor. Babanın saati, baba ve kızların mantar toplama sahneleri hikayenin devamı için güzel yerleştirilmiş sahneler.
Filmin başında açılışta izlediğimiz çizimlerde (foreshadowing) Ana' nın hikayesini anlattığı çizimler. Tabi izlerken fark etmiyorsunuz :D.
!---- spoiler ----!