atibey'in bir uzun öyküsü. sıdıka'da herkesi güldürdükten sonra, kitabın en arkasına konmuş olan bu öykü önce gülüşü dondurur, sonra ağlatır. babam ilk okurken "ağlarsın" demişti, belki ağlamasam da ağlayazdım... fabrıga'nın dokunduğu on binlerce kişiden biri olan emiroğlunun memet (yazarın dedesi) ve fabrıga'nın öyküsünün nasıl bir paralellikle aktığınıysa 10 yaşından çok sonra fark edebildim.

!---- spoiler ----!

* 1937'de safranbolu'nun 13 damlı bir mezrasına devasa bir fabrıga kurulması kararlaştırılır. civar köylerin, mahallelerin işsiz güçsüz gençleri de inşaata amele, bilahare faaliyete geçecek fabrikaya çırak yazılırlar. onlardan biridir emiroğlunun memet, okuma yazma bilmeyen bir köylü çocuğu...

* fabrıgada çırak eğitimini müteakiben işe giren emiroğlu, köyünden bir kızla evlenir, evini kurar, ailesini büyütmeye başlar. bir yandan fabrıga, kurulduğu karabük'ü büyütürken öbür yandan kendisi büyümekte; emiroğlu'nun hayatı evindeki ve işindeki hatunlar arasında geçmektedir. evde karısı, kızları; fabrıgadaysa birbiri ardına monte edilip ateşlenen devasa yüksek fırınlar (ingilizlerden kalma bir adet olarak yüksek fırınlar dişil kabul edilir, kadın adlarıyla anılırlar).

* 1950'lerde fabrıga türkiye ekonomisinin lokomotifi olmuş, emiroğlu ailesi iyice genişlemiş, çocuklar büyümüş, mehmet ustabaşı olmuştur. ilkokul diploması bile olmadan girdiği fabrıgada çalışırken sürekli kendini geliştirmiş, ingiltere'de eğitimlere gidip gelmiş, fabrıganın en önemli personelinden biridir artık.

* çocuklar evlenir, iş hayatına atılır, torunlar doğar... artık eve giren tek maaş emiroğlu'nunki değildir. bu yüzden emekli olur emiroğlu, kolunda emeklilik hediyesi bir saatle. öte yandan ereğli ve iskenderun fabrikaları kurulunca fabrıga'nın da tekeli kırılmış, sektörün tek kaynağı olmaktan çıkmıştır... ama fabrıga gürül gürül işlemeye devam eder, hayat gibi.

* son: torun atilla artık bir yetişkindir, hasta olan dedesiyle helalleşmeye gitmektedir. kafası dağılsın diye yanındaki amcayla muhabbet eder, konu döner dolaşır artık kapanacağı söylenen fabrıga'ya gelir. on binlerce garibanın ekmek yediği, ufacık bir mezrayı türkiye'nin 78. vilayetine çevirmiş fabrıga da can çekişmektedir, tüm hayatını fabrıgada kazanmış emiroğlu memet de...

!---- spoiler ----!