füruzan

Kimdir?

feruze çerçi veya tanınan adıyla füruzan (d. 29 ekim 1932, istanbul), türk yazar.

çağdaş türk edebiyatının önemli isimlerinden birisidir. türk öykücülüğünde genellikle "küçük insanlar" diye adlandırılan toplumun ezilmiş, hakkı yenmiş, duyarlıklı iç dünyaları keşfedilmemiş insanlarını yazmıştır. öykünün yanı sıra şiirden, romana, gezi yazısından, denemeye, şiire ve çocuk kitabına kadar edebiyatın farklı türlerinde eserler vermiş, öykülerinin bazıları tiyatro sahnesine ve sinema perdesine taşınmıştır. 1970'li yıllarda en çok dikkat çeken üç kadın yazardan biri olarak sevgi soysal ve adalet ağaoğlu’yla birlikte anılır. 

gülsün karamustafa ile birlikte yönettiği benim sinemalarım filmi, türk sinema tarihinin en başarılı eserleri arasında sayılır.

hayatı

29 ekim 1932'de istanbul'da doğdu. esnaf olan babasını küçük yaşta kaybetti. 1946 yılında yalova demir köyü ilkokulu'ndan mezun oldu. ailesinin kısıtlı ekonomik imkanları nedeniyle ortaöğrenimi tamamlayamadı.

1950'li yıllarda tiyatrocu olmaya karar verdi. bir süre küçük sahne’de tiyatro oyunculuğu yaptı. uzun bir süre resim ile ilgili çalışmalar yaptıktan sonra tamamen edebiyatla ilgilenmeye karar vererek çalışmalarını bu alana yöneltti. ilk öyküsü olumsuz hikâye, 1956’da seçilmiş hikâyeler dergisi’nde yayınlandı. 1956’dan 1958'e dek öykülerini türk dili, yenilik ve pazar postası’nda yayımladı. 4 temmuz 1958'de karikatürist turhan selçuk ile evlendi. boşanma ile sona eren bu evliliğinden kızı aslı dünyaya geldi. eserlerinde evlenmeden önce füruzan yerdelen, evlendikten sonra füruzan selçuk, eşinden ayrıldıktan sonra füruzan imzalarını kullandı.

yazarlığının ilk dönemini “gençlik hevesi” olarak tanımlayan füruzan, asıl eserlerini 1960’lı yıllarda vermeye başladı. 1964-1972 arasında dost, yeni dergi ve papirüs’te yayınlanan öyküleriyle dikkat çekti.

ilk kitabı parasız yatılı ile 1972 sait faik hikâye armağanı'nı kazanınca ünlendi. bu ödülü kazanan ilk kadın yazar ünvanını aldı. parasız yatılı'yı kuşatma (1971) ve benim sinemalarım (1973) adlı öykü kitapları izledi. öykülerinde kötü yola düşmüş kadın ve kızların, çöküş sürecindeki burjuva ailelerin, yeni yaşama koşullarından bunalan, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren, tek silahları sevgi olan yalnız kalmış kadınların, çocukların dramlarına sevecen bir bakışla eğildi. benim sinemalarımkitabının ardından öyküye 9 yıl ara verdi.

1973'te ilk romanı kırkyedililer 'i yayımladı. türkiye tarihine '68'liler olarak geçmiş, devrim ve isyancı bir kuşak olan 1947 doğumluların hikayesini anlatan eser, geniş bir kitle tarafından sevildi, 1975'te türk dil kurumu roman ödülü'nü aldı.

1975 yılında alman akademik değişim servisi (a.a.d.d) adlı bir sanatçı programı kapsamında davet edildiği berlin'e gitti ve bir yıl kaldı. bu şehirde türk işçilerle röportajlar yaptı. röportajlarını yeni konuklar adlı kitabında topladı (1977). dokuz çağdaş türk öykücüsü (1982) adlı antolojisini ve türkiye çocukları (1979) adlı çocuk kitabını da berlin'de hazırladı. füruzan, daha sonraki yıllarda da göçmen ve gurbetçi işçi soranları üzerinde durmuştur. 1988'de yayımlanan ve belge niteliğinde bir kitap olan ev sahipleri 'nde almanya'nın önde gelen aydınları ile göçmenleri konuşturdu. 1988'de yayımlanan ikinci romanı berlin'in nar çiçeği 'nde de almanya'daki göçmenlerin hayatını işledi.

ah güzel istanbul öyküsünden uyarlanan aynı isimdeki filmi 1981’de ömer kavur ile birlikte yönetti. film, hiçbir filmin birinciliğe değer görülmediği antalya film festivalindeikincilik ödülü aldı.

1982'de yayımladığı gecenin öteki yüzü kitabında yer alan ve kitapla aynı adı taşıyan öykü, 1986'da trt tarafından dizi olarak çekildi. dizi, trt ve modern gazeteciler kurumu tarafından en iyi dizi olarak seçildi.[5] bütün çekimlerde sette bulunan füruzan,[3] bu deneyimden sonra kendisi film yapmak üzere cesaret buldu. 1988-1989’da "benim sinemalarım" adlı öyküsünü senaryolaştırdı ve 1989’da gülsün karamustafa ile birlikte aynı adla sinema filmi olarak çekti. film, uluslararası festivallerde büyük ilgi gördü.

yazar, redife'ye güzelleme, kış gelmeden ve sevda dolu bir yaz adlı öykülerini ise oyunlaştırmıştır. "kış gelmeden" ve "sevda dolu bir yaz" ankara devlet tiyatroları tarafından sahnelendi.

1991'de lodoslar kenti adlı şiir kitabını yayımladı.

bosna savaşı esnasında balkanlar'ı kapsayan yolculuğunun izlenimleriniişte bizim rumeli (1994) ve yeni baskısı balkan yolcusu (1996) kitaplarında paylaştı.

yapıtları başta almanca olmak üzere italyanca, ingilizce, fransızca, boşnakça, bulgarca, farsça gibi çeşitli dillere çevrilmiştir.

2006 yılında ankara öykü günleri onur ödülü alan yazar[7], 2008 yılında 27. istanbul kitap fuarı'nın onur yazarı olarak seçilmiş[8] ve hakkında füruzan diye bir öykü adlı kitap hazırlanmıştır.