bir sanat akımı. akım italya çıkışlı olduğu için italyanca ismiyle açtım başlığı. ingilizce'de futurism, türkçe'de fütürizm olarak geçiyor. 1909 yılında italyan şair filippo tommaso marinetti tarafından manifestosu yazılmış bu akımın. fikir olgunlaşıp ismi konana kadar da bir zaman geçmiştir haliyle. yani yüzyıl başının takvimsel etkileri göz ardı edilemez. futurismo geçmişi görmezden gelerek geleceğe bakan, endüstriye, teknolojiye, hıza, harekete önem veren ve bu fikirler üzerinden sanat üreten bir akım.
akımın önde gelen isimleri arasında italyan sanatçılar Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Fortunato Depero, Gino Severini, Giacomo Balla ve Luigi Russolo dikkat çekiyor. futurismo yalnızca resim ve heykelde göstermiyor kendini. endüstri ürünleri tasarımı, edebiyat, moda, kent tasarımı gibi alanlarda da etkili oluyor.
dün akşam bir arkadaşımdan gelen bir fotoğraf üzerine aklıma geldi. bir otomobil modelinin fotoğrafıydı. aşırı fütüristik diye yorum yaptım. sonra baktım 1914 yılında yapılmış bir alfa romeo modeliymiş. gerçekten futurismo akımının tasarıma bir yansıması. işte o otomobil
futurismo italya çıkışlı bir akım demiştik. öte yandan rusya'da da büyük ilgi görüyor. özellikle edebiyat ve mimarlık alanında etkili olmuş. futurist rus sanatçılar arasında Velimir Khlebnikov, Aleksei Kruchyonykh, David Burliuk, Mikhail Larionov, Natalia Goncharova, Lyubov Popova ve Kazimir Malevich'in isimleri sayılabilir.
nazım hikmet'in 1923 yılında yazmış olduğu makinalaşmak istiyorum adlı şiiri de rahatlıkla bu akımla bağlantılandırılabilir.

trrrrum,

trrrrum,

trrrrum!

trak tiki tak!

makinalaşmak istiyorum!

beynimden, etimden, iskeletimden geliyorbu!

her dinamoyu altıma almak için çıldırıyorum!

tükrüklü dilim bakır telleri yalıyor,

damarlarımda kovalıyor oto-direzinler lokomotifleri!

trrrrum,

trrrrum,

trak tiki tak

makinalaşmak istiyorum!

mutlak buna bir çare bulacağım

ve ben ancak bahtiyar olacağım

karnıma bir türbin oturtup

kuyruğuma çift uskuru taktığım gün!

trrrrum

trrrrum

trak tiki tak!

makinalaşmak istiyorum!

şiir fikret kızılok tarafından şarkı haline de getirilmiştir. https://youtu.be/U8d0z7xcsFE
şarkı da fütüristik.