hüseyin rahmi tarafından kaleme alınan üç perdelik bir tiyatro metnidir. eseri, 1933 yılında basılmış ilk baskısından özgün diliyle okudum. oldukça ağır ve süslü bir dili vardır, arapça kökenli sıfatlar oldukça fazladır. metin ise oldukça akıcı ilerler.

eserin vermek istediği genel mesaj; kadın erkek eşitliğinde sınırlar belirlenemediği takdirde aile kurumu yıpranır ve zamanla dağılır, yok olur.

eserin konusunu özetliyorum.

!---- spoiler ----!

ali tevfik bey ve mebrure hanım adında bir çift vardır. bunların ali süreyya adında yirmili yaşlarda bir oğulları vardır. hizmetçileri reyhan, ali tevfik bey, mebrure hanım, ali süreyya ve memduha aynı evde yaşarlar. memduha; ali tevfik bey'in çok uzaktan akrabasıdır ve oldukça zengindir, öksüz kaldığı için ali tevfik bey'in evinde yaşar. ali tevfik bey de memduha'ya ve memduha'nın parasına vesayet eder. memduha, kendine saf bir görünüm vererek aileyle birlikte reşit olacağı tarihe kadar vakit geçirmektedir. mebrure hanım'ın gözü memduha'nın parasındadır. bu yüzden de oğlu süreyya ile memduha'yı evlendirmek istemektedir. lakin süreyya da memduha da bunu kabul etmez, çünkü ikisi de başka birini seviyordur. memduha, mesut galip adındaki sevdiği adamla kaçar. süreyya da nebahat adındaki sevdiği kadınla evlenir. memduha eski çağın düşünce yapısına sahip bir kadındır; sevdiği adamın onu koruyup kollamasını, sevdiği adamın onu yönlendirmesini, hayatını tamamıyla sevdiği adamın emirlerine bırakmak istemektedir. nebahat ise daha farklı bir düşünceye sahiptir; kadının erkekten daha güçlü, daha akıllı olduğunu düşünmektedir ve kadının, erkeği yönlendirmesi gerektiği fikrini benimser, çağımızın değimiyle; alfadır. yazara göre iki düşünce stili de insanları yanlış sonuçlara itikler. nebahat, süreyya ile evlenince ali tevfik bey'in evine yerleşir. süreyya ve nebahat kadın erkek eşitliği arasındaki çizgiyi bulamadıklarından ötürü gitgide geçimsiz bir çifte dönüşürler ve ardı arkası kesilmeyen kavgalar neticesinde ailenin huzuru kalmaz. sonunda nebahat ve süreyya evden kovulurlar, tek odalı kiralık bir ev bulurlar kendilerine. aradan belirli bir süre geçer ve çiftin çocukları olur. kadın ve erkek çalıştığı için bebekle ilgilenecek kimse yoktur. ikisininde işte olduğu bir günde bebek açlıktan ölür. bu içler acısı durumdan sonra süreyya'nın ailesi onları affeder ve bir arada yaşamak için tekrardan evlerine davet ederler.

!---- spoiler ----!

edebi ve tiyatral olarak oldukça başarılı bir eser diyemem. lakin gazi paşa öncülüğünde gerçekleşen büyük türk inkılabını benimsemiş biri olarak esere son derece önem vermekteyim. eser 1933 yılında kaleme alınmıştır, bu tarihten 15 yıl öncesine gidersek; kadınların peçesiz sokağa çıkamadıkları, erkeklere üçüncü, dördüncü eş oldukları bir sisteme rastlarız. bu kadar kısa bir sürede toplum hayatında bu kadar büyük değişiklikler olmuştur ve bu eser bu değişikliklerin canlı tanığıdır. laik türkiye'nin yapı taşlarının atıldığı dönemi yakından görmek isteyenlerin okuması gereken bir eser olduğu kanaatindeyim. eserin güncel basımı araştırdığım kadarıyla yok. ilgililerin eseri sahaflarda aramaları gerekmektedir.