sözcük anlamı ‘’arınma, temizlenme’’olan katharsis eski yunan’da bir hekimlik terimi olarak kullanılmıştır. bu dönemde ‘’kötü ve zararlı ruhların bedenden dışarı atılması’’ anlamını taşıyan katharsis aynı zamanda, aristoteles’in poetica adlı yapıtında da yeralmıştır. bu yapıtta trajedinin seyirci üzerindeki etkisini ve tiyatronun insana kendini dışarıdan gösterdiği için arzularından arınmasını sağladığını söylemektedir. dolayısıyla seyirci oyun ile gerçek hayatta hataya düşmenin kötü sonuçlarını algılar. böylece sanatı psikolojik olarak temellendirmiştir.

ayrıca platon'un "devlet" adlı eserinde de zikredilen, adil ve onurlu yöneticilere atfedilen bir felsefi terimdir.

literatürde, ruhun hem özgürlüğüne hem de tarafsızlığına kavuşturulmasını simgeleyen bir retorik olan katharsis, özünde ruhani başkalaşmayı, hatta bunun için bazen boyut değiştirmeyi (astral olarak) de anlatmaktadır.

katharsis grek felsefesinden günümüze anlamı korunmuş ender felsefe kavramlarından biridir. platon’da ideaların bilgisine ulaşmak için, bilgi amaçlı bir yöntem olarak kullanılmasına karşı aristoteles’de sanatın, dolayısıyla da yaratmanın bir koşulu olarak görülmüştür. gene bilgi amaçlı, ama duyguların harekete geçirilmesiyle başlayıp etik doğruluğa ulaştıran bir sanatsal yaratma yöntemidir. katharsis tragedyanın ve onun sunduğu !!trajik olan’’ın bize verdiği haz ve acıma duygularından hareketle başlar, zihinsel bir üst aşamada son bulur. arınan ve boşalan insan artık önceki kişiliğinde değil, yeni bir değer yaratmış olmanın zihinsel üstünlüğündedir.

katharsisin ruhsal sonuçları acıma ve korkudur. seyirci kahramana empati kurarak hem acır, hem de oyunda yeralan faciadan korkarak, kendi tutkularını durdurur.

katharsis yalnız sanat amaçlı değil, politik amaçlı olarak da çok kullanılagelmiştir. ortaçağ avrupası’nda suçlunun giyotinle cezalandırılışının ve bazı islam ülkelerindeki kadınların recmedilmesinin halkın gözü önünde yapılması buna örnektir. bunu izleyen insanlar korku nedeniyle bireysel tutkularından vazgeçerek kendi durumlarına şükrederler.en sonunda da birey, duygusal boşalım sürecine girerek acılarından arınmış olur. (katartik boşalım) buna örnek: efkar dağıtmak, mezar ziyareti, ağlayarak açılmak, içini dökmek v.s.

antik yunan’da tragedya oyunlarında bu etki sıkça kullanılmıştır. izleyici ağlayarak veya gülerek arınma ve rahatlama yaşar. aynı etki sinema, müzik veya diğer sanat dallarında da görülebilmektedir.

nazi almanyasında da katharsis etkisi sıkça kullanılmıştır.

sinemada da genelde o bizi çok etkileyen sahnelerde gizlenmiş katharsis bulunur ve etkisini yaratır.

antik yunan'da bir tür "ruh dönüşümü" olarak kabul edilen katharsis, ruhun kötülüklerden arındırılması olarak benimsenmiştir. aristo, katharsis hakkındaki düşüncesini, poetica'da açıklarken, tiyatronun insana kendisini dışarıdan gösterdiği için arzulardan arınmasını sağladığını söylemektedir.

psikanalizde, bilinç dışına itilmiş duyguların yaşanıp boşalım olanağına kavuşturularak hastanın patojen duygulardan ve nevrotik belirtilerden kurtarılmasıdır.

engin geçtan hayat adlı kitabında avrupa toplumunda faşing, festival v.s. gibi alışkanlıkların katharsis yaratarak toplumdaki şiddet duygularını minimuma indirdiği, kendini rahatlatacak, boşalmasını sağlayacak bu tür alışkanlıkların olmamasından dolayı da ortadoğu toplumunun daha sinirli ve şiddete, linç kültürüne meyilli olduğunu iddia eder.

her ne kadar bazen kötü amaçlı kullanılmış olsa da içgüdüleriyle yaşamayan ve içinden gelen birçok tutkusunu engelleyen insanın toplumsal yaşama geçişinden beridir sağaltımı için katharsise ihtiyacı vardır.