katyn katliamı



  1. katyn katliamı, 1940 yılında sscb tarafından yapılmış katliam. sovyet lideri josef stalin'in emriyle yaklaşık 22.000 polonyalı subay ve sivil bu katliam sırasında başlarına birer kurşun sıkılmak suretiyle infaz edilmiştir. katyn ormanı katliamı olarak da bilinir.

    1 eylül 1939 tarihinde almanlar polonya seferine başlamadan önce ağustos ayında sovyetler birliği ile saldırmazlık paktı imzalamıştır. molotov-ribbentrop paktı olarak bilinen bu anlaşmanın konularından biri de polonya'nın geleceğidir. ikinci dünya savaşının başlaması ile 1 eylül 1939'da almanya batıdan, 17 eylül'de ise sovyetler birliği doğudan polonya'ya saldırıya geçmiştir. bu şiddetli saldırılara daha fazla dayanamayan polonya ordusu teslim olmuş, ülke ruslar ve almanlar tarafından paylaşılmıştır.

    polonya'nın teslim oluşundan sonra sscb, polonyalı subayları esir kamplarında toplamıştır. 5 mart 1940 tarihinde dönemin nkvd şefi lavrentiy beria'nın stalin'e gönderdiği bir raporda polonyalı subayların oluşturduğu potansiyel tehlike yüzünden infaz edilmeleri gerektiği tavsiye ediliyordu. stalin, bu tavsiyeyi kabul ederek infaz emrini verdi ve çoğunluğu subaylardan oluşan polonyalı esirler başta katyn ormanı olmak üzere kalinin ve kharkiv'de infaz edildi.

    ne var ki alman-sovyet ittifakı kısa sürdü ve 22 haziran 1941'de almanya'nın sovyetler birliğine saldırması ve hızla rusya'nın içlerine ilerlemesi ile almanlar 1943 yılında katyn ormanındaki toplu mezara ulaştı. almanlar bu durum karşısında derhal propaganda ekiplerini, kameramanlarını, savaş muhabirlerini ve olaya tanıklık etmesi için orada bulunan herkesi katyn ormanına götürdü. yapılan otopsiler sonucunda infaz edilen esirlerin hemen hepsi başlarının arkasına birer kurşun sıkılarak öldürülmüştür.

    fakat savaştan sonra, almanların yenilmesi ve sovyetler birliği'nin polonya'da kukla hükumet kurmasının hemen ardından polonya halkı arasında giderek yaygınlaşan katliam dedikoduları sovyet liderlerini rahatsız etmiş, suçu, başta yahudiler olmak üzere yaptığı katliamlarla ün salmış olan hitler'in, dolayısıyla almanların üzerine yıkmışlardır.

    stalin ve ondan sonra gelen sovyet hükumetleri uzun yıllar boyunca bu katliamı reddetmeye devam etmiş, 1990 yılında ise sovyet lideri mihail gorbaçov bu katliamı kabul etmiştir. sovyetler birliği'nin dağılmasının hemen ardından, 1992 yılında rusya devlet başkanı boris yeltsin, polonya devlet başkanı lech walesa'ya stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini takdim etmiştir. (vikipediden alınmıştır.)
  2. osip mandelstam'ın yazdığı hicivli stalin epigramını yazmak geldi içimden tam buraya:

    "yaşıyoruz, ama hissetmiyoruz artık bastığımız toprağı.
    on adım öteden duyulmuyor konuştuklarımız.
    oysa ne zaman iki çift laf edecek olsa birileri,
    kremlin'in dağcısını anmadan edemiyorlar.
    parmakları kalın tırtıllar gibi
    ve ağır kurşun gibi dökülüyor ağzından kelimeleri.
    hamamböceği bıyığı sırıtıyor
    ve pırıl pırıl çizmelerinin üstleri,
    ince boyunlu adamları sarmış çevresini,
    bu insan bozuntularının soytarılıklarıyla oyalanıyor.
    biri ıslık çalıyor, biri miyavlıyor, biri inliyor,
    yalnız o parmağını bize sallıyarak kükrüyor.
    insan karnına, alnına, şakağına, gözüne
    nal fırlatır gibi durmadan emirler yağdırıyor.
    bu geniş omuzlu kafkas kocası, tatlı bir meyve gibi
    dilinin üstünde yuvarlıyor her idam kararını."

    (bkz: osip mandelstam)
  3. polonyanin sadece ordusunun subay kesimini degil savas sonrasi ulkeyi goturebilecek entellektuel kesimini de kesen sovyet katliami.
  4. sscb bu olayı wehrmacht'a yani alman ordusuna yıkmak istemiştir. ancak almanlar bunun böyle olmadığını kanıtlamışlardır. sscb tarih olana kadar bu olayı inkar etmiştir.