kelimeler ve şeyler - michel foucault

foucault, kelimeler ve şeyler'i .yazmaya, insan bilimlerinin arkeolojisi'ni oluşturmaya bu noktadan itibaren başlamaktadır. yazar bu çok önemli ve fazlasıyla gürültü koparmış ve koparmakta olan eserinde, "biyolojı"den "psikolojiye, "dilbilim'den "iktisat"a kadar, insana ilişkin bütün bilgilerin anı değişimlerin ürünü olduklarını ortaya koymaktadır. bu ani değişimler, bilgi edinmenin, bilgi sahibi olmanın örgütlenmesini tepeden tırnağa elden geçirmekte ve gelişimlerinin koşul ve sınırlarını her alanda tanımlayan epistemolojik bir bütünü (episteme) yeni baştan yaratmaktadır. bilgi, bir kerede ebediyete kadar geçerli olmak üzere ne bulunur,
ne de verilidir. bilgi doğru veya yanlış olmak zorunda değildir. bilgi bir episteme'nin çerçevesi içinde belirir. çözümlemesi yapılan dönemlere göre, rönesans episteme'sine benzerlik yasasının egemen olduğu, xvii. yüzyılda bunun yerine "akıl" gibi soyut bir kavramın hükmü altındaki bir çözümleme tarzının geçtiği görülmektedir. foucault'ya göre, xix. yüzyıl, "tarihsel zaman" fikrini devreye sokarak "temsiller" halinde örgütlenmiş olan analitik bilgiyi tahrip etmiş ve insana ilişkin "bilimsel" bir bilgi böylece mümkün hale gelmiştir; ama bu bilgi de yok olmaya mahkûmdur. bu olağanüstü güçlükteki ve derinlikteki kitabı, felsefesiz, düşüncesiz ve bu yüzden de "dilsiz" bir toplumun diline çevirmeye kalkışmanın en mükemmelinden bir saçmalık olduğunu biliyorum; ama las meninas o kadar büyüleyici ki... (mehmet ali kılıçbay, ağustos 1993)