Kimdir?
norveçli yazar hamsun’ın asıl adı knut pedersen’dir. yazarlıkta kullandığı hamsun adını, babasının 1863’te yerleştiği hamsund köyünden aldı. çocukluğu ve gençliği kırsal bölgede geçti. hemen hemen hiç resmi eğitim görmedi. genç yaşta çeşitli işlerde çalışmaya bir yandan da yazmaya başladı. üniversiteye gitmek için yeterli parayı bulamayınca, çalışmak üzere abd’ye gitti. 1884’te beklediğini bulamamış olarak norveç’e döndü. ancak iki yıl sonra yeniden abd’ye gitti, orada edebiyat üstüne konferanslar vermekten tramvay biletçiliğine kadar, çeşitli işlerle uğraştı. 1889’da norveç’e dönüşünde amerikan yaşamını eleştiren bir makale yayınladı. ilk romanı olan açlık’ın büyük başarı kazanmasından sonra, hayatını yazarlıkla kazanmaya başladı.rnrn1920’de nobel ödülü’nü aldı. 1930’larda ülkesindeki faşist partiye katıldı. ii. dünya savaşı’nda norveç’in işgali sırasında almanlar’ı destekledi. savaştan sonra, bu nedenle tutuklandı, ancak ileri yaşı dolayısıyla yalnızca para cezasına çarptırıldı.gizemler adlı eseriyle, yeni edebiyatın nasıl olması gerektiğini örneklemeye çalışmıştır. açlık adlı romanında bireyin toplumla ilişkileri içinde nasıl doğallığını yitirdiğini irdelemiştir. dünya nimeti adlı romanındaki isak, kendi kendine yeten, doğadan başka efendi tanımayan bir köylüdür. hamsun’un yalın ve çocuksu üslubu incelikle örülmüş bir düzyazı şiirini andırır. rus yazarlarının, özellikle de dostoyevski’nin ruhsal yaklaşımı ile abd edebiyatının etkilerini taşıyan bir kara gülmeceyi birleştirmiştir. romanlarındaki neşeli hava, insanların çevresini saran boşluğu gizlemekten uzaktır. eserlerine olan ilgi, ancak ölümünden bir süre sonra canlanmıştır.
-
kuzeyin dostoyevskisi.
aslında pek talihsiz bir yazardır. o güzelim romanlarına ve bu romanların behçet necatigil gibi bir şair tarafından çevirilerine karşın ülkemizde pek okunmamıştır. oysa başta pan, açlık ve dünya nimeti adlı romanları olmak üzere, çoğu romanı başyapıt seviyesindedir. romanlarındaki doğanın önemi, onu naturalist bir yazar olarak değerlendirilebileceği fikrini de doğurur. yine de şahsi fikrim, kendisinin hiçbir akıma sığmayan bir yazar olduğu yönündedir.
bir diğer ünlü yanı da nazi yanlısı olmasıdır. hatta ülkesi norveç ikinci dünya savaşı sırasında almanlar tarafından işgal edilince buna alkış tutmuş ve bu işgali desteklediğini belirtmiştir. savaş sonrasında yargılandıysa da hem yaşlılığı hem de saygınlığı nedeniyle affedilmiştir. ancak belirtmekte yarar var; bir yazar, siyasi kimliğinden bağımsız değerlendirilmelidir. -
ali lidar'ın bir yazısından öğrenmişim; doğruluğunu bilmiyorum ama güzel bir hikaye.
2. dünya savaşı öncesi knut hamsun ülkesinde nazi taraftarlığı propagandası yapar. savaş zamanı norveç işgal edilir. lidar 'ın dediğini göre norveçliler "kırgındır" yazara.
bir sabah bir norveçli elindeki hamsun kitabını yazarın evinin önüne sessizce bırakır ve gider. ardından biri daha gelip kitabını aynı yere koyar. böyle böyle uzar gider ve hamsun 'n evinin önünde kitaplarından bir tepe oluşur.
norveçliler yazara olan protestolarını böyle güzel ve böylesine etkili bir yöntemle dile getirirler. -
hamsun 1899 yılında rusya, kafkaslar ve türkiye'yi kapsayan bir seyahat yapmış, seyahatin son durağı istanbul olmuştur. seyahatinin türkiye ile ilgili kısmı 1893 yılında aftenposten adlı gazetede yedi makalelik bir dizi olarak yayınlanmıştır.
ülkemizde daha çok açlık romanı ile tanınan yazarın istanbul anıları yky tarafından yayınlanan istanbul'da iki iskandinav seyyah adlı kitapta okunabilir. kitap hamsun ve h. c. andersen'in ayrı ayrı yayınlanmış gezi yazılarından bir derlemedir. 1993 basımı olan kitabi yıllar önce okumuştum. hatırımda kalan dönemin istanbuluna dair fazla bilgi içermeyen oryantalist bakış açısıyla yazılmış öznel tespitlerden ibaret olduğu. -
gelmis gecmis en underrated yazarlardan . tabii nazi sempatizani olmasi sanirim en buyuk sebebi sanat dunyasindan dislanmasinin . -
açlık romanının dahi kendisine hayran olmama kafi etkiyi yarattığı yazar.