-
- okudum
- okuyorum
- okumak istiyorum
-
youreads puanı (10.00)
özne ve iktidar'da bir araya getirilen metinler, descartes'ten günümüze batı düşüncesinde neredeyse vazgeçilmez bir yer tutan özne ve bilinç felsefesinin hakimiyetini sarsan yeni bir düşünme biçimini temsil ediyor. 1960'lı yıllardan itibaren özellikle nietzsche ve heidegger'in etkisiyle ortaya çıkan bu yeni düşünme biçimi, foucault'nun "antropolojizm" olarak adlandırdığı ve öncelikle insanı ve insan doğasını felsefi düşünce için çıkış noktası olarak alan, özelde ise öznede ve bilinçte yoğunlaşan geleneği hedef alıyordu.kendi yapıtlarında doğruda doğruya özne sorunun hedef alan foucault'nun bu yeni eleştirel bakışta tuttuğu yer çok önemlidir. öznel deneyimi açıklamak için öznenin ve bilincin değil, o deneyimi kuran söylem ile söylemin karşılıklı ve kaçınılmaz bir ilişki içinde olduğu iktidar sistemlerinin, yani bilgi/iktidarın tarihsel bir analizini yapmak gerektiğini gösteren foucault bir yandan iktidar ile öznellik arasındaki ayrılmaz ilişkinin altını çizmiş: öte yandan bu ilişkinin kurulmasında insan bilimlerinin oynadığı rolü ortaya çıkararak çok güçlü bir bilim eleştirisi getirmiştir. foucault'nun bu analizlerde geliştirdiği ve kullandığı iktidar modeli klasikleşmiş siyaset felsefelerinin kullandığı modelden radikal biçimde farklıdır. yeni bir iktidar anlayışından yola çıkan foucault, delilikten suça, sağlıktan cinselliğe kadar daha önce üzerinde yeterince durulmamış deneyim biçimlerinin modern bireyin tanımlanmasında ne kadar önemli tekniklerinin belirleyiciliğini göstermiştir.öte yandan foucault ısrarla bu belirleyiciliğin özgürlüğünü ve iktidara karşı direnişi dışlamadığını, tersine iktidar ilişkisinin özünde yatan şeyin "özgürlüğün inadı" olduğunu söyler. foucault'ya göre özgürlüğün kullanımı bir "ahlaki özneleşme", yani kendimizi özne olarak yeniden kurma biçimini almalı ve yeni tahakküm biçimleri üretmeden iktidara karşı direnmeyi mümkün kılmalıdır. siyaset felsefesi ve insan bilimlerinde bir çığır açan bu görüşlerin incelikle işlendiği makale ve söyleşileri içeriyor özne ve iktidar. (kitap bilgileri idefix'den alınmıştır.)
-
...yalnızca siyasi ya da ekonomik anlamdaki tabi kılmanın meşru ve kurumsallaşmış biçimlerini kapsamakla kalmıyor, bunun yanı sıra, başkalarının eylem imkânları üzerine eylemde bulunmaya yönelik az çok düşünülmüş ya da hesaplanmış eylem kiplerini içeriyordu. bu anlamıyla yönetmek, başkalarının mümkün eylem alanını yapılandırmaktır. dolayısıyla iktidara özgü ilişki kipi ne şiddet ya da mücadele alanında ne de sözleşme ya da gönüllü bağ alanında (bunlar en iyi şartla iktidarın araçları olabilirler) aranmalıdır. bu ilişki ne savaş ne de hukuk modeline giren özel bir eylem kipinde, yani yönetimde aranmalıdır. iktidarın uygulanması başkalarının eylemleri üzerinde eylemde bulunmak olarak tanımlandığında, bu eylemler insanların başka insanlar tarafından “yönetilmesiyle” karakterize edildiğinde, bu uygulamaya önemli bir unsur dahil edilmiş olur: özgürlük. iktidar yalnızca “özgür özneler” üzerinde ve yalnızca onlar “özgür” olduk ları sürece uygulanır. bununla kastettiğimiz, çeşitli davranış biçim lerinin, çeşitli tepkilerin ve değişik tavırların benimsenebileceği bir imkânlar alanıyla yüz yüze bulunan bireysel ya da kolektif özne lerdir. belirleyici etmenlerin tümüyle doyurulduğu yerde iktidar ilişkisinden söz edilemez. kölelik, insan zincirlenmiş olduğunda değil (bu durumda söz konusu olan maddi bir kısıtlama ilişkisinin dayatılmasıdır) hareket edebileceği ve hatta kaçabileceği zaman bir iktidar ilişkisidir.
özne ve iktidar - michael foucault -
“dünya, yöneticileri psikologlar ve halkı da hastalar olan büyük bir tımarhanedir."