son dönemlerde sık görülen vakalardan öğrendiğimiz üzere zehirlemenin sebebi metil alkoldür. bu durumun birkaç olağan şüphelisi var: sahte rakı, boğma rakı, merdivenaltı (ev yapımı) rakı.

aslında konuyu rakı özeline indirgemek yanlış çünkü hemen hemen tüm alkollü içecekler aynı mantıkla üretilir. aromaları (flavour), damıtma sayısı (distillation), dinlendirme süreleri ile birlerinden ayrılırlar.

örneğin şarap ve bira gibi halk arasında "mayalı içki" olarak tarif edilen içecekler fermantasyon sonrası damıtılmazken berraklaştırmak için çeşitli yöntemlere tabi tutulurlar. rakı, cin, votka gibi içkiler ise fermantasyon sonrası bir veya birkaç kez damıtılır. yeni rakı 2, "altın seri" adıyla satılan ürünler 3 kez damıtılır. her damıtma daha saf^:tam olarak saf değil^ aromalı etil alkol elde edilir. içim konforu artar. aydın boysan'ın deyimiyle rakının saldırganlığı azalır. özetle metil alkol, her alkollü içecekte bulunabilir hatta piyasa ürünlerinin çoğunda bir miktar vardır.

fermantasyon işlemi bakterilerin üzüm, patates, arpa, vb bitkilerdeki şekeri parçalayarak alkol üretmesidir. bu işlemde etil alkolün yanında bir miktar metil alkol, aseton, uçucu yağlar da açığa çıkar. bunları birbirinden ayırt etmek için kaynama noktalarındaki farklılardan yararlanır. aseton 56 °c, metil alkol 64 °c, etil alkol ise 78 °c de kaynar.

20 litrelik fermente karışımın (wash) birinci damıtmada, yaklaşık ilk 50 ml. yukarıda sıraladığım zararlıları içerir. garanti olsun diye 200 ml'lik ayrılır. bu kısma baş (head) denir. baş'tan çok iyi temizlik malzemesi veya oda kokusu olur ama içilmez!

sahte rakı dediğimiz ve tüketenleri kör eden içecek, saf metil alkole birkaç damla anason yağı damlatılarak elde edilir. metil alkol markette bile satılır ve oldukça ucuzdur. metil alkol kolonya, ispirto, asetonun kokusunu ve tadını andırır. ama anason bu tadı bastırıyor veya maskeliyor olabilir, onun için sahte rakıyı tadarak ve koklayarak ayırt edebilir miyiz çok emin değilim. ama bir iki damla bizzat denedim, metil alkolü 100 metreden görsen tanırsın.

boğma rakı ise tümüyle ayrı bir kavram. her ev yapımı rakı boğma rakı değildir. boğma rakıda anason yerine dut, kayısı, incir gibi meyveler kullanılır. bu yüzden beyazlamaz. layıkıyla üretilen boğma rakıdan zehirlenmezsiniz!

ev yapımı rakı da kimseyi zehirlemez. yukarı da bahsettiğim "baş" ve "kuyruk" kısmını ayrılıp, arasındaki ideal kısım alınır. bu kısma "göbek" denir. göbek rakısı tanımı da buradan geliyor. üreticiler elde edecekleri miktarı arttırmak için bu kısmı olması gerektiği kadar veya hiç atmayıp şişeler. ucuz rakıların hatta yeni rakı'nın bazı şişelerinden çıkan dublelerde böyle bi ispirtomsu tat vardır, boğazdan bi geçmez. tebrikler, baş kısmı katıştırılmış şişeye denk geldiniz. zehirlemez, kör etmez, ama tadı kötüdür. :(

konuyla pek alakalı değil ancak tat deyince aklıma geldi.

restoranlar çoğu zaman karafta rakı itelemeye çalışır. özellikle ara ölçeklerde isterseniz "20lik yok abi, 100 lük açıyoz biz." derler. orada bir çakallık var. anason yaklaşık yüzde 38^:tam rakamı hatırlayamadım^ alkolün altında beyazlamaya başlar. bunu bilen çakal şefler yüzde 45lik yeni rakıyı açar içine bir miktar su koyup beyazlatmadan karafta servis eder. eğer rakıya bir iki damla su damlatınca hemen beyazlıyorsa, anla ki zaten sulu rakı içiyorsun. bir de sen üstüne su koyuyorsun. çok sulu rakı ne yapar, mide bulandırır.