evet şimdilik yeni ilgi alanım olan oyun. hemen anlatmaya başlayayım.

daha önce dungeons&dragons oyununa aşina olanlar (hiç bilmeyenler için stranger things'de çocukların oynadığı, demogorgon ve benzeri kavramları barındıran masa oyunu) d&d nin bir sistemi olduğunu ve bu sistem gibi bir çok sistemin olduğunu bilecektir.

1- sistem

dungeons&dragons, shadowrun gibi birbirinden farklı temalar dahilinde oluşturulmuş sistemler var. bu sistemlerin dayandığı ve corebook diyebileceğimiz kendi referansları mevcut. bu referanslarda, anlatılan dünyanın doğuşu, kuralları, zar sistemi, karakter yaratımı, ırklar, diller, ülke ve şehir tarihleri, skill ağaçları, ekipmanlar, dövüş sistemi gibi mefhumlar anlatılıyor. her sistemin kendine özgü bir tarzı ve teması mevcut. mesela dungeons&dragons, büyücülerin, elflerin vs. olduğu fantastik bir dünyada geçerken, shadowrun benzer ırkların olduğu cyberpunk bir dünyada geçiyor (günümüzde geçen bir dedektiflik hikayesi d&d de anlatılabileceği gibi, farklı bir sistemde bir korku senaryosu da anlatılabilir). oyun bir gm yönetiminde (game master, anlatıcı), uygun miktardaki insanla bahsedilen sistem esas alınarak bir senaryoya göre oynanıyor. karakterler (misal bir elf ve ve cüce), bu senaryo dahilinde dünyada dolaşıp, ana görevleri ve yan görevleri yaparken belli ya da o an ortaya çıkmış kişi ve olaylarla karşılaşıyorlar. onların reaksiyonları (bir saldırı, bir konuşma, dostça bir bira ısmarlama) bir zar sistemi üzerinden değerlendiriliyor. biri, elf ve cüce arkadaşa ters yaptı diyelim. elfimiz okçulukta yetenekli (d&d, ok gibi fırlatma silahlarını atletichs ve strenght den mi alıyor tam bilmiyorum kabaca anlatacağım). yani atılan her zara 20 üzerinden +9'u var. attık zarı (yine 20 üzerinden) 4 geldi, +9 la beraber 13 yaptı. gm onu vurma ve damage düzeylerimizi hesapladı (mesela sürekli bir yerden bir yere ışınlanan ama fiziken zayıf bir düşmanı vurma olasılığımız atıyorum 15 ise, vurduğumuzda zarar verme miktarımız onun düşük beden gücüne bağlı; bunun yanında yavaş hareket eden bir dağ trollünü vurma olasılığımız 3 ise, bedenen verebileceğimiz zarar için geçmemiz gereken sayı 14 olabilir). ardından sıra kimdeyse ona geçti (reaction speed). tabi krit zarlarımız var. mesela 1 atarsak o ok gider arkadaşımızı vurur, uçan kuşu vurur, paralel evrenden bizi kurtarmaya gelmiş klonumuzu vurur ama düşmanı vuramaz. 20 atarsak o adamı vurduğumuz yerden halası bile acısını hisseder. tabi sadece güç olayı değil. bir odaya girdik. şöyle bir etrafa baktık. gm bize perception zarı attırdı (+x imiz var). 1 attık ve öğrendiğimiz şey "burası bir kapalı alan." ama 20 atarsak o odada bulunan gizli kasalar, şu yatakta kaç defa sevişildi, odanın mimarının annesinin adı ne gibi detaylara hakimiz.

shadowrun sisteminde ise zar sistemi farklı. duruma göre değişen sayılarda zar atılıyor. + skilliniz size zar sayısı konusunda plus sağlıyor. atılan zarlardan 2,3,4 gelmiş hiçbir zar sayılmıyor. sadece 1, 5 ve 6 dahil ediliyor. 1 fail sayılıyor, 5 ve 6 ise success olarak kabul ediliyor. zar sayısı, crit fail, crit success için belki ilerde yazı yazarım ama genel olarak corebook da bulabileceğiniz ayrıntılar mevcut.

2-karakter
ortada belli esaslara dayanarak oluşturulmuş ve sistemin izin verdiği ölçüde limitlere sahip karakterler var. bu limitler ve daha fazlası, mevzu bahis oyunun kural kitabında yazıyor (karakterlerin yetenek ağaçları, varsa şehrin, ülkenin tarihi, dilleri, ekipmanlar vs.) . bundan sonra d&d örnekleri vermeyi bırakıp shadowrun'a geçiyorum. belli bir puan ile başladığınız karakter oluşturma kağıdına, karakterin background story'sine göre farklı ağaçlarda puanlar veriyorsunuz. (örn; bir kütüphane görevlisi tarafından kapının önünde bulunmuş bir ork. hep kütüphanede okuyarak büyümüş. logic'i bu yüzden yüksek. annesi öldükten sonra işi bırakmış. uyuşturucu satıcılarının muhasebeciliğini yapmaya başlamış. ayrıca kendisi de annesini tekrar görebilmek için virtual reality de uyuşturucu kullanıyor -cyberpunk dünyada çok fazla uyuşturucu ve bunların çeşitli + ve - yan etkileri mevcut, logic ile yapılan her işleme, logic puanın dayandığı mühendislik, hesap, analiz gibi skillerden + almakla beraber, uyuşturucu aldığı için duygusal olarak stabil davranamayabileceğinden gm'in belirlediği durumlarda veya karakterin kendi roleplay'i göz önüne alınarak fail hareketler ortaya çıkabilir. )
yapılan aksiyonlar belli limitler dahilinde sınırlanmış. yani silah çıkarırken havada 3 takla atıp 8 bıçak fırlatarak ayı ruhu summon'layıp karşı tarafın sistemini hack'leyemeyiz. hangi hareketin minör veya major olduğu kural kitabında belirtilmiş. dolayısıyla bir combata silahı hazır tutup girmek ile, combat sırasında silahı çıkarmak, cover almak farklı durumlar. hangi silahın, hareketin ne kadar aksiyon harcadığı bu tabloda mevcut. sanırım major aksiyon gerçek dünyada 3 saniyeye denk geliyordu.

a- ırklar
shadowrun 6 ay kadar önce çıkan güncellenmiş bir versiyonla daha sadeleşen bir sisteme sahip şu an. bu sistem 2080 dolaylarında geçiyor. 2010'un ortalarında yaşanan awaken olayından sonra, sihir bu dünyaya yayıldı ve çeşitli ırklar ortaya çıktı. elf, ork, dwarf, troll ve human olarak farklı etnisiteler bulunuyor. her birinin farklı özellikleri var ve doğaları itibari ile ilgili karakterin zayıf ve güçlü yanları var. fakat asıl ayrıldıkları nokta burası değil.

b- sınıflar
sınıflar bu cyberpunk dünyanın bize sundukları ile değişmiş. artık büyü var, doğal olarak bir sokak shaman'ı, onun spirit hayvanı vs gibi şeyler bulunabileceği gibi, technomancer (zihin yoluyla hack yapabilen, matrix'e girebilen ve burada çeşitli firewall'lar ile cyber combatlar yapabilen,), rigger (drone master; mühendislik ve makinelerde usta), street samurai (yakın dövüş, ağır silahlar vs) vs. gibi sınıflar mevcut. (örn: rigger kullanılarak bir içinde toxin madde bulunan -(*:toxin çeşitleri ve illegalitesi, bulunma olasılığı, etkileri değişiyor)- minidrone ile -(*:dron çeşitleri ve üretildiği şirketler, onları kontrol şekli vs değişiyor)- güvenlik görevlilerinden biri halledilebilir. diğeri ile street samurai bir tarafı lazerden oluşan kılıcıyla ya da okuyla, ya da roketatarı ile ya da başka bir şeyle combat'a girilebilir. tesise sızılıp bir tecnomancer ile bilgiler ele geçirilir, çıkış ayarlanır. görev biter. kabaca anlattım tabi)

3. dünya
shadowrun evreninde dünya aslında şirketler tarafından yönetiliyor. dünyanın en büyük on şirketi 6. edisyonda değişmiş durumda. normalde insan formunda bir ejderhanın yönettiği şirketlerden biri(*:Saeder-Krupp) en zenginken ikinci sıraya düşmüş ve yerine başka bir şirket geçmiş(*:Mitsuhama Computer Technologies). şirketler farklı bölgeleri kontrol ediyorlar. farklı merkezleri var. mesela türkiye'nin bu on içinde olamasa bile en zengin şirketi bir tekstil şirketi. ha ülkelerin durumuna gelelim. mesela türkiye bölünmüş durumda. bi ara yönetimi ele geçirip çeşitli cihadist örgütlerle müttefiklik yapmış olan hükümet, 2030 sonlarına kadar farklı saldırılara uğruyor. ardından avrupa devletlerinin işgali ile ülke ikiye bölünüyor. batı türkiyenin merkez üssü izmir ve neo-atatürk diye seküler-totaliter bir rejim ile yönetiliyor. atatürk'ün aynı zamanda matrix'de bir kopyası mevcut ve çeşitli şirketlerle ilişkisini oradan yürütüyor. bedeninin nerede olduğu ise bilinmiyor. alman şirket Saeder-Krupp dışında hepsinin izmir de üsleri var. bunun yanında grey wolves isminde bir mafya var batı türkiye'de. çeşitli suç organizasyonları var ama en büyüğü bunlar. çok fazla ayrıntısı var uzatmak istemiyorum. doğu türkiye ise merkez üssü erbil olan, pkk tarafından kurulmuş tek partili marxist-leninist bir kürt rejiminin elinde. onlarında dini inançları, toplumun etnisitesi, çoğunluğun konuştuğu diller, hükümetin başındaki insanlar, militarist yapısı falan değişiyor. oradaki suç örgütlerinden, sokakta bulabileceğiniz cyber-augmentasyon ve uyuşturuculara kadar çoğu şey ayrıntılı olarak listelenmiş.
genelde ülkeler falan hep şirketlerin elinde; çoğu ya bölünmüş ya şirketler tarafından kontrol ediliyor.

4- aksesuar, silah ve sibernetikler
doğal olarak silahlar çok farklı şekillenmiş. sadece matrix'de kullanabileceğiniz silahlardan tutun, herhangi bir bir şeye wifi kullanarak bağlanmak için kullanmanız gereken şeylere, dosyaları saklama, kilitleme, cyber-hand ile pc'lere bağlanma için gerekenlere, sis bombasından toksin bombasına, yapıştırıcıdan çekme halatına, fiber glass ile güçlendirilmiş halattan , uzaktan çalıştırabileceğiniz smartgun lara kadar her şey var. hatta matrix'deki complex formunuzun çeşitli bulmacaları çözmesi gereken, özellikle tecnomancer için tasarlanmış şeyler mevcut ama her şeyi alamıyorsunuz çünkü karakter yaratırken seçimlerinize göre (a ırkından bir b sınıf karakter, c sayıda skill puanı ve d sayıda attribute ve e miktarda parası olabilir ancak) limitleriniz var. baya hesap falan gerektiriyor çünkü kural kitabı yeni çıktığı için otomatik hesaplayan programlar yok piyasada, hepsi 5. sisteme göre ayarlı. (bir de karma sistemi var ki dillere destan bir hesap, üstüne edge denen bir olay var, bütün oyunun seyrini değiştirir. tabi essence'a hiç girmiyorum ki kendisi ne kadar ruh'a sahip olduğunuzu gösteren bir durum, onun da hesabı çok ayrı)

5-aspirinosman
bu oyuna başlayalı bir buçuk hafta oldu. dramatik geçmişi olan (henüz kimse bilmiyor) yaşlı bir adamı oynuyorum. daha doğrusu bir kere oynadık (haftada bir oynuyoruz) ama 1,5 haftadır tonla şey okumak zorunda kaldım anlamak için. benim eksim, hayatımda ilk defa bir boardgame oynuyor olmak. gm dışında (hatta da biraz o da) ekip arkadaşlarımın çoğu da acemi. yardımlaşıyoruz. türkiye'de şu an bu 6. edisyonu oynayan var mı bilemiyorum. fakat cyberpunk bir evrene hasta olan insanlarca hemen bu zorluğa göğüs gerdik. yer yer ingilizcem benim misafirim gelecek diyerek kalkıp gidiyor lakin halihazırda yurtdışında yaşayan arkadaşlarla yardımlaştığımız için sorun biraz çözülüyor. ayrıca gözlemlerime göre kadınlar hemen healer olma niyetindeler ama combat karakterler yaratırlarsa inanılmaz şeyler çıkıyor ortaya, o yüzden bence geride durmayın. ayrıca cyberpunk evrende cinsiyetler vs. her şey belirsizleşmiş durumda, bu konuyu da bi düşünün.

neyse. genel olarak şöyledir böyledir diye milyonlarca şey yazarım aslında ama yoruldum. belki sonra.
buyrun.
ek bilgi

edit: çeşitli imla, gramer hataları düzeltildi. küçük eklemeler yapıldı.