solyaris - andrei tarkovsky

bir seferde izleyemedigim ve buna ragmen begendigim nadir filmlerden. ozellikle " overly long highway scene" tam bir "gercek sinema izleyicisi" turnusoludur. halen ruyalarima girer bu sahne.

araba içi çekim sahneleri ile günümüzde çok beğenilen nightcrawler ve drive filmlerinde kullanılan tekniğe babalık yapmıştır.

"dün sizov, merkez komite kültür bölümü, demiçov’un bürosu, komite ve yönetim kurulu gibi değişik mercilerin solaris’le ilgili yaptığı yorum ve eleştirileri dikte etti.

bu gözlemlerin otuz üç tanesi hakkında tuttuğum notlar var. işte buradalar. bunlardan çok var. bunlardan etkilenmiş olsaydım (bu aslında pek mümkün değil) filmin tümü mahvolurdu. bu, rublev’de olduğundan daha absürd oldu.

yorumlar şöyle:

geleceğin dünyasıyla ilgili daha net, bir imaj olmalıydı. filmde bunun (geleceğin) nasıl olacağına dair bir gösterge yok.
geleceğin dünyasının çeşitli bölgelerinden görüntüler olmalıydı.
kelvin’in hareket noktası toplumun hangi formuydu – sosyalizm mi, komünizm mi yoksa kapitalizm mi?
snaut uzay hakkında çalışma yapmanın anlamsızlığından söz etmemeliydi. bunun sonu çıkmaz sokaktır.
tanrı kavramı filmden çıkarılmalı (?!)
beyin tomografisi sonuna kadar devam etmeliydi.
hıristiyanlık kavramı filmden çıkarılmalı.
konferans. yabancı oyuncular filmden çıkarılmalı.
final:
a- chris’in babasının evine dönüşü daha gerçekçi olamaz mıydı?
b- görevini tamamlamış olduğu daha açık olamaz mıydı?
chris’in aylak olduğunu ileri süren öneri hiç olmamalıydı.
gabaryan’ın intiharına neden olan (lem’ dekinden farklı olarak) şey onun kendini arkadaşları ve iş arkadaşları için kurban etmesi olmalıydı.
bir bilim adamı olarak sartorius insanlıktan yoksun.
kari bir insan olmak zorunda değil (!?)
kari’nin intiharı daha kısa olabilir.
anne’yle olan sahneyi kes.
yatak sahnesi daha kısa olmalı.
chris’in pantolonsuz etrafta gezindiği sahneyi kes.
?! gidiş-geliş uçuşu ve işi kahramanının ne kadar zamanını
aldı.
filmin her şeyi açıklayan yazılı bir açıklaması olmalı.
çekim senaryosundan çıkarılan berton ile babası arasında geçen gençlikleri üzerine konuşma yeniden eklenmeli.
kolmogorov’dan (insanın fani doğasıyla ilgili) alıntılar konmalı.
“yeryüzü” çok uzun.
bilimsel konferans duruşma gibi.
konferansta durumu olay örgüsüne göre açıklığa kavuşturmalı.
solaris’e uçuş gösterilmeli.
snaut ve sartorius niye chris’ten korkuyorlar?
okyanusun içinde bulundukları durumdan sorumlu olduğu açık değil.
bilim insancıl mı değil mi?
“dünya bilinemez. uzay anlaşılamaz. insan yok olmak durumunda.”
“seyirci şaşkına dönecek …”
solaris nedir? ya ziyaretçiler?
iletişim kurma gerekliliği daha açık verilmeli.
buhran aşılmalı.
kari neden yok oldu? (okyanus bunu anladı.)
filmin mesajı: “insanlığın kendi pisliğini galaksinin bir ucundan
öteki ucuna sürüklemesinde hiçbir anlam yok.”
bu aptal liste şu sözlerle bitiyor: başka itiraz.yok.

ben de pes edebilirim.

bu bir çeşit provokasyon . . . peki ama gerçek istekleri ne, merak ediyorum. bu değişiklikleri yapmayı reddetmemi mi istiyorlar? ne için? yoksa bunları kabul etmemi mi? fakat bunu yapmayacağımı biliyorlar.

artık hiçbir şey anlamaz oldum."

andrei tarkovsky – 12 ocak 1972

ek: zaman zaman içinde günlükler (1970-1986) - andrey tarkovski sf.63
(şu an okuduğum kitaplardandır kendisi)