2011 yılında katıldığım bir seminerde konunun uzmanı tarafından, anlamı "değişim" olsa bile, bunun aslında türk-yunan nüfus mübadelesine ait bir özel isim olarak yerleştiği anlatılmıştı. bu nedenle, bu tarihten önce ya da sonra yapılan nüfus takasları için bu ismin kullanılamayacağı da enteresen bir detay olarak aklımda kalanlardan. dolayısıyla "mübadele" dendiği zaman anlaşılması gereken şey "1923 türk-yunan nüfus mübadelesi"dir.

ek olarak; 1923 yılındaki mübadele lozan'da yunan hükümeti tarafından talep edilmiş ve türk makamları tarafından kabul görmüştür. büyük olasılıkla her iki taraf da bunu kansız bir etnik temizlik fırsatı olarak görmüştü. bir diğer sebep de türklerin 1922'de anadolu'daki yunan kuvvetlerini yenilgiye uğratmasından sonra işbirlikçilik yapan yunanlıların korkudan ülkeyi terk etmesi ve işgale destek vermemiş olan rum nüfusun da öfkenin kendilerine yönelmesi ve türklerin gazabından uğramaktan korkması nedeniyle aynı şekilde yunanistan'a göç etmeye başlaması sebebiyle hali hazırda yarım milyona yakın bir rum nüfusun çok zor şartlar altında zaten yunanistan'a göç etmiş olmasıdır. ilk etapta müzakere edilen konu, göç edenlerin mal varlıkları ve diğer haklarının korunması ve göçün hukuki statüsü üzerinedir.

bu şekilde göç edenlerin geride bıraktıkları mülkler üzerindeki haklarından feragat etmeleri ve gittikleri ülkede bu mülklerin kompanse edilmesi öngörülmüştür. ancak beklentilerin aksine toplamda bir milyona yakın rum'a karşılık dört yüz küsür bin türk'ün mübadele edilmesiyle yunanistan'ın hesapları alt üst olmuş. yunan ekonomisi bu kadar kısa sürede gelen bu kadar insanı kaldıramamış ve kısa zamanda ekonomik krize sürüklenmiştir. türk tarafında ise manzara çok farklı olmamış. ülkeyi terk eden zanaatkar ve tüccar rumların yerine tütün ekip biçen çiftçi türkler gelmiş ve bu durum da zaten tarım ağırlıklı olan türk ekonomisini daha da sıkıntıya sokmuştur.

henüz statüsüne karar verilmemiş olan kapadokya ortodokslarından(karamaniler) bahsetmedim bile. bu insanlar dualarını rumca yapsalar ve yunan alfabesi kullansalar bile türk isimleri almış ve türkçeden başka bir dil konuşamayan insanlardı. kimi kaynaklara göre hıristiyan türkler, kimi kaynaklara göre ise türkleşmiş rumlar idiler. ancak din bazlı mübadele sebebiyle dilini ve adetlerini hiç bilmedikleri yunanistan'a gönderilmişler. gittikleri yerde yunanlılar tarafından "türk tohumu" oldukları gerekçesiyle dışlanmışlar, büyük kültürel sıkıntılar yaşamışlardır. bunların en tanıdığımız örneği ise eski yunan başbakanı olan konstantin karamanlis'tir. soyadı bile aile kökenini ve mirasını taşımaktadır.

en son olarak:
(bkz: çavuşin)
(bkz: kayaköy)
(bkz: kanatsız kuşlar)