schindler'in fabrikası hala krakow'da görülebilmektedir. krakow'a giderseniz hem fabrikayı hem kampı görmenizi tavsiye ederim.

***spoiler***

filmin final sahnesi bence olmamış. finalden bahsederken sadece yaşamış insanların schindler'in mezarına taş bırakmalarından bahsetmiyorum. final sahnesi oskar'ın fabrikadan ayrıldığı gece yaptığı konuşmadan başlıyor. üzerindeki metallerin kaç yahudi ettiğini sayıp ağlamıştı. çok fazla dramaturjisi yapılmadan çekildiğini düşünüyorum. oskar'ın karakter dönüşümünü izlediğimiz koca bir filmin köküne vurmuştur. bütün üslub dağılmıştır. sanki filmde bi sürü yahudi öldürüldü gösterdik ancak oskar o kadar pişman ki yüzünü kaldıramıyor gibi görülmektedir. ancak durum böyle değildir.

oskar'ın fabrika dolayısıyla defalarca satın aldığı insanları dolaylı olarak kurtardığı çok açıktır. oskar'ın karakter dönüşümü nazi subaylarının olduğu bir ortamda yahudi bir kız çocuğuna temas etmesiyle başlar. değişim sonucunda hiç öldürmeyen oskar'ın sanki bütün yahudileri kurtarabilirmiş de yapamamış gibi yanık türküler söylemesi filmin yapısına ters düşmüş. neyse ki oskar iyi adamdır ve anladığımız kadarıyla yönetmenin söylemek istediği metanın karşılığı sayılan insanı tercih etmiştir oskar.

filmin beğenilmemesini anlayabiliyorum. ancak yine de bir belgesel niteliği taşıdığını kimse yadsıyamaz. fabrikanın günümüzdeki koşulları savaş zamanıyla aynı durumda. çok fazla değişiklik yapılmamış. oraya gittiğinizde hissediyorsunuz. içinize işliyor.

filmin yahudi propagandası olduğunu düşünmüyorum. oskar'ın hikayesi üzerinden yola çıkılmış bir filmdir. hatırlayın nazi subayı ile oskar'ın balkondaki konuşmalarını. içkilidirler. güçle ilgili bazı çıkarımlarda bulunur oskar.

oscar'ın uyanışında rus ordularının ilerleyişinin etkisi olduğu doğru olabilir. ancak almanların güçlü ordusunun slavlar karşısında her zaman kazanacağı konusunda inanç son ana kadar sürmektedir. öyle ki savaşın tarihine bakıldığında almanların gerek taktiksel gerek reel hamleleri son ana kadar kazanan olmuştur. oscar'ın almanların ruslara karşı kazanamayacaklarını düşünmüş olabileceğini hesaba katmalıyız elbette. hatırlayın ruslar almanların ilerleyişi sırasında köylüleri alman vicdanına emanet edip askerlerini geri çektiği ön direnişin köylüler ve çeteler tarafından yürütüldüğü, köylülerin tarlalarını evlerini ve ormanlarını ve yaşamsal her varlığını yaktıktan sonra almanlarla mücadele ettiğini hatırlayın.