ilginç ve anlamlı bir çalışmaya imza atmış ispanyol fotoğraf sanatçısı. bugüne dek resmedilen bazı ünlü sanat eserlerinden karakterleri ve canlı figürleri çıkarmış, tabloları adeta soymuş ve onları durağan halleriyle baş başa bırakmış. böylelikle bizlere eserleri anlamlı kılan figürler ortadan kalktığında, anlamın da yok olmadığını hissettirmiştir. evet... karakterler gitse de anlam asla kayıp değil, sadece gizleniyor, daha az görünüyor, nesnelerin arasında kendini arıyor.

bunlardan ilki sandro botticelli tarafından resmedilen venüs’ün doğuşu adlı tablo. yunan mitolojisinde kronus, babası uranüs'ü hadım edip cinsel organını denize atar ve deniz döllenmiş olur. tablo ise bu bağlamda venüs'ün ergen bir kadın olarak denizden doğarak kıyıya çıkışını betimliyor. ballaster bu tablodaki tüm canlı figürleri çıkarmış. evet, deniz kabuğunun üzerinde yükselen bir tanrıça yok, onun üzerini örtmek isteyen bir mevsim tanrıçası yok, hatta tablo değişen haliyle kır pidesi satan köhne dükkanların duvarında yer almaya oldukça müsait ama anlam hala orada. onun halinden anlamak gerek, bunun için de önce kendi halimizi terk etmek gerek.
http://i.hizliresim.com/poJqkJ.jpg

josé manuel ballester’in elinden geçen bir diğer ünlü tablo ise, isa’nın çarmıha gerilişini ifade eden barok döneminin ressamlarından diego velasquez’a ait “christ crucified” tablosu. ballester’in bu tablodaki hedefi belli, çünkü tabloda isa’dan başka canlı bir karakter bulunmuyor. peki onu çıkardığımızda geriye ne kalıyor, işin bu kısmı önemli. isa’nın çarmıha gerildiği bu tabloyu gördüğünüzde bizde canlanan acı duygusu, ilahi duygular isa gittikten sonra zayıflıyor veya tümüyle yok oluyor. karşımızda soğuk ve ahşap bir mekanizma kalıyor. sonunda şu gerçeğe kavuşuyoruz; acı insana uzanan bir köprü, insani bir gereklilik. acı... biziz o.
http://i.hizliresim.com/VLWlOv.jpg

tabloda resmedilen karakterlerin önemli olduğu bir diğer meşhur tablo: son akşam yemeği. karakterler çıktığında geriye ne kalacağı merak edilesi. çünkü bu tablo, inanışına göre, isa mesih'in romalı askerlerce tutuklanmasından bir gün önce havarileriyle yediği son akşam yemeğini ifade ediyor, yani karakterlerle birlikte ünlü ve önemli olan bir tablo bu. ballester isa peygamber ve tüm havarilerini masadan aldıktan sonra geride sadece donatılmış bir sofra kalmış. sanırım son akşam yemeği adına daha uygun düşmüş tablonun bu hali. eğer tabloyu eski anlamından bağımsız yorumlamak gerekirse sofrada bir ölüm sessizliği olduğunu söylemek mümkün. bilinmezlik var. yine de hep söylediğim gibi, bilinen bilinmezleri seviyorum. eğer tablonun anlamını bilerek yorumlamak gerekirse; isa peygamber lokmasını bitirmeden tanrı tarafından alelacele göğe çekilmiş, bunun üzerine havarileri ieçeceklerini şaşkınlıkla ve heyecanla dışarı püskürterek sofrayı terk etmiş gibi. daha bir son akşam yemeği... daha bir son bu... sondan daha son...
http://i.hizliresim.com/7b3k7l.jpg

bir diğer tablo; fransızların 1808'de madrid'i işgali sırasında, napolyon'un ordularına direnen ispanyolların anısına çizilen “the third of may.” ressamı; francisco goya. yerde kanlar içerisinde yatan ölüler ve ayakta kalabilenleri içeren bu tablodan canlı karakterler alındığında büyük bir sır doğuyor. yerde ölü halde yatanlar varken ölümü ve korkuyu hissetmeniz oldukça normal. fakat hiç kimse yokken? yerde sadece kan benzeri kırmızılıklar fark edildiğinde de ölümü gördüysek? şu gerçeği her yerinden tutalım efendim. ölenler olmasa da ölüm var!
http://i.hizliresim.com/ly5y2B.jpg

josé manuel ballester’in el attığı bir diğer önemli tablo picasso’ya ait. bu çalışmadan sonra bir daha bu tür işlere karışmaması adına picasso karşısında diz çöküp tevbe etmiş olması muhtemel. çünkü picasso’nun herhangi bir tablosunda canlı figür bulmak zor iken, o, zamanları aşan bir özgüvenle “guernica” adlı tablosunu seçmiş. fakat samanlıkta iğne aramaktan çok iğnelerr içerisinde saman parçası aramak olan bu işte başarılı olduğunu söylemek mümkün.picasso’nun tablosundan figürleri azaltarak tabloyu ve anlamını daha karmaşıklaştıracağı ise zaten aşikardı.
http://i.hizliresim.com/ZVoV1k.jpg