türk şamanizmi yaklaşık 40.000 yıllık bir zaman diliminin ürünüdür. güney sibirya ormanlarında yaşanılan erken dönemde kadınların hakim olduğu anaerkil bir toplum yapısı vardı. umay, bu dönemin yaratıcı, dişi tanrıçasıdır. göktürk dönemi, ataerkil ve atalar kültünün gök tanrı'ya denk bir ağırlık kazandığı zamandır. bu devirde umay tanrıça ikincil bir konuma düşmüştür.