kendisiyle alakalı çok güzel bir yazıya denk geldim. Okumanızı şiddetle tavsiye ederim.



!---- spoiler ----!

seveni de sevmeyeni de çok fazla şey söylüyor hakkında. ilginçtir, neredeyse hiçbiri gerçeği tam anlamıyla yansıtmıyor. bir kesim, kendisini göklerden gelen bir mucize gibi tabulaştırırken, diğer kesim ise olağanüstü güçteki osmanlı devleti’ni durduk yere yıkan, memleketi ingilizlere peşkeş çeken, islamiyeti yok etmekle görevli bir deccal olduğunu iddia ediyor. kendisinin neyi hangi amaçla yaptığını bir türlü anlayamadığımızdan, kendisinden nasıl istifade edeceğimizi, geleceğimizi şekillendirirken nasıl davranacağımızı da bir türlü idrak edemiyoruz.

en baştan başlayalım. osmanlı devleti’ni mustafa kemal yıkmamıştır. osmanlı devleti, 18. yüzyıldan itibaren zaten parça parça dağılmıştır. bir yandan bağımsızlık hareketleri sonucunda çok fazla toprak kaybetmiş, diğer yandan da ekonomik ve askeri olarak köhneyerek çalışmaz hale gelmiştir. daha 1878 yılında ruslar yeşilköy’e kadar girmiş ve osmanlı devleti’ni paramparça edecek ayastefanos antlaşması’nı imzalatmayı başarmışlardır. bu antlaşma, ruslarla aynı toprakları hedefleyen ingilizlerin muhalefeti nedeniyle yürürlüğe girmese de, devletin ortadoğu petrollerini ele geçirmek için iki koldan saldıran emperyal kuvvetlere karşı direnemeyeceği açıktır. sultan abdülhamid, sömürgeci ülkelerle askeri açıdan baş edemeyeceğini fark etmiş ve devletin hayatta kalması için tek çıkar yolun sömürgeciler birbirlerine düşüp zayıflayana kadar (1. dünya savaşı) tarafsız durmak olduğunu düşünmüştür. sultan abdülhamid, bu amacını gerçekleştirmek için devletin bütünlüğünü korumak adına çok sıkı bir baskı rejimi uygulamış (bir kısmında haklıdır ama ciddi hatalar da yapmıştır burada), devlet rejiminin demokratikleşmesine hazır olmayan halkı bilinçlendirmek için eğitim kurumları açmış, avrupa ordularıyla baş edemeyen osmanlı ordusunu güçlendirmek için almanlarla ittifak kurmuş ve bana göre gerçekten de devletin yıkılmasını 30 yıl kadar geciktirmiştir. ingilizler ve ruslar, osmanlı devleti’ni aşıp ortadoğu petrollerine ulaşabilmek için devleti parçalamaya çalışmış, bu uğurda tüm balkan halklarını, arapları, ermenileri, osmanlı aydınlarını, osmanlı’da yer alan irili ufaklı çok sayıda tarikat ve cemaati kullanmışlardır. bütün bu kışkırtmalarla mücadele etmeye çalışan sultan abdülhamid, en sonunda aydın kesime mağlup olmuş ve onun tahttan indirilmesi sonrasında devlet hızla savaşa sürüklenmiş ve iyiden iyiye parçalanmıştır. 1. dünya savaşı’na girilmesiyle, osmanlı devleti’nin ölüm fermanı da imzalanmıştır. saray yönetimi, devletin yıkıldığını daha çanakkale savaşı zamanında kabullenmiş, çanakkale’nin düşman tarafından geçileceğini ve istanbul’un işgal edileceğini tahmin ederek hanedanı istanbul’dan (yanlış hatırlamıyorsam konya’ya) kaçırmaya niyetlenmiştir. (buna engel olan kişi de, yine sultan abdühamid’dir.) 1. dünya savaşı sonrasında osmanlı, kesilmek üzere yere yatırılan kurbanlık koyun pozisyonundadır. işgal devletleri, ölümü bekleyen osmanlı devleti’ni paylaşmaya girişmiş ve halkın parça parça verdiği mücadeleleri tek çatı altında toplayarak topyekün bir kurtuluş savaşı örgütleme başarısını da yalnız mustafa kemal göstermiştir.

kurtuluş savaşı’nda türk ordusunun kazandığı zafer muhteşemdir, ama niteliğini iyi anlamak gerekir. püskürtülen düşman ordularının mağlup olma şekli, bizim ordumuzun onları tarih sahnesinden silinecek kadar perişan etmesi değildir. işgalciler, ordumuzun gösterdiği direniş nedeniyle çok fazla asker, vakit ve para kaybetmiş ve kendi ekonomilerini ve iktidarlarını tehlikeye atmaya başlamışlardır. savaşa akıtılan paralar kontrol edemeyecekleri çapa ulaşınca, ülkelerini zayıflatmamak için geri çekilmek zorunda kalmışlardır. yani kurtuluş savaşı’nın kazanılmasıyla kazandığımız tek şey vakittir. zira düşmanlarımız kendi iyilikleri için geri çekilseler de emperyalist amaçlarından vazgeçmemişlerdir. kısa süre sonra yeniden saldırmamaları için hiçbir neden yoktur. çanakkale savaşı’nı hatırlayalım hemen. dünya tarihindeki en büyük savunma zaferlerinden biridir. çanakkale savaşı’nın kazanılmasıyla, işgalcilerin istanbul’a girmesi engellenmiştir. ama yalnızca üç yıl için. istanbul’a girmemeleri için çanakkale cephesinde on binlerce şehit vererek püskürttüğümüz itilaf ordusu, 1918 yılında elini kolunu sallayarak istanbul boğazına girmiştir.

kurtuluş savaşı’ndan asıl perişan halde çıkan, türk halkıdır. şehirleri yakılıp yıkılmış, elindeki avucundaki her şeyi savaşa verdiği için yoksulluk ve sefalet içinde kalmış, paramparça olmuş bir insan topluluğu vardır ortada. bütün bunlara sebep olan savaşın başlangıcına göre çok daha zayıf durumdadır, türk devleti. düşman cephesindeki tek fark ise, ingiltere’yle aynı toprakları gözüne kestirmiş olan rusya’da 1917 yılında tamamlanan devrimdir. bu, türk halkının bir yandan şansı, bir yandan da şanssızlığıdır. şansıdır, çünkü emperyalist düşmanlarından biri kendi derdiyle uğraşmak zorundadır artık. şanssızlığıdır, zira çıkar çatışması yüzünden osmanlı’nın üstüne gelmesi sekteye uğrayan ingiltere’nin en korktuğu düşmanı ortadan kalkmıştır.

hal böyleyken, osmanlı devleti’ni devam ettirmek tam bir intihardır. zira savaştan eskiye göre çok daha güçsüz çıkmış olan osmanlı’nın çok kısa süre sonra yeniden saldırıya uğrayacağı ve bu kez kurtuluş savaşı’ndaki dirayeti bile gösteremeyip paramparça edileceği çok açıktır. zira hem düşman yerinde durmaktadır, hem de devlet mekanizmasını çökertip düşmana davetiye çıkartan yönetim sorunları. bakanlar arasındaki entrikalara, devlet geleneği haline gelen darbelere, aydınların ve askerlerin kendi aralarındaki kamplaşmalarına, birbirlerine saldırılarına ve ihanetlerine yol açan şey, sistemdeki belirsizlik ve boşluktur. osmanlı’nın son güçlü padişahı olan abdülhamid’in altını emperyalistlerin kışkırtmalarına kapılarak oyan bu yönetim tayfasını işlevsiz hale getirecek tek şey ise, yönetim sistemini tamamen değiştirmek ve perişan haldeki halkı yepyeni bir motivasyonda, herkesi kapsayan ortak bir çatı altında buluşturmaktır. yani, o yılların parlayan yıldızı milliyetçilikle taçlandırılmış bir cumhuriyet.

toparlarsak, osmanlı devleti’ni mustafa kemal yıkmamıştır. osmanlı devleti, çağın gerisinde kalma, iç karışıklıklar, düşmanların işgal ve kışkırtmaları gibi sebeplerle zaten yıkılmıştır. kurtuluş savaşı’na gelindiğinde osmanlı, her tarafını tümörler sarmış, ölmek üzere olan kanserli bir adamdır ve öleceğine o kadar kesin gözüyle bakılmaktadır ki, henüz son nefesini vermeden otopsi masasına yatırılmıştır bile. ancak mustafa kemal ölümü geciktirmiş, kanseri kısa süreliğine bertaraf etmiş ve devlete sağlığına yeniden kavuşmak için ciddi bir zaman kazandırmıştır.

evet, mustafa kemal’in yaptığı budur. “zaman kazandırmak”. kendisi, hiçbir zaman amacına tamamen ulaştığını, devleti tamamen kurtardığını, kusursuz bir ülke kurduğunu düşünmemiştir. ortadoğu petrolleri orada durdukça emperyalistlerin tekrar ve tekrar saldıracağını, asla vazgeçmeyeceklerini ve devletin daima tehdit altında olacağını çok iyi bilmektedir. bu yüzden de sonraki kuşaklara defalarca öğütler vermiştir.

devrimlerini çok hızlı bir şekilde hayata geçirmiştir, çünkü yeni emperyalistlerin saldırıları yeniden güçlenmeden, halkını çok hızlı bir şekilde hazırlaması gerektiğini düşünmüştür. halkı ekonomik olarak güçlendirmek için bankalar, fabrikalar kurmuş, eğitim seviyesini kısa sürede yükseltmek için alfabeyi değiştirip eğitim seferberliği başlatmıştır. emperyalistlerin en çok kullandığı güruh olan tarikatlara ayrı bir savaş açmış, insanların kafasının din soslu yalanlarla bulandırılmasını engellemeye çalışmıştır. bunun için, herkes anlayıp kendi vicdanına göre yorumlasın diye kuran’ı ve ezanı türkçeleştirmiş, tekke ve zaviyeleri kapatarak dini kullanarak halkı kışkırtan şeyhleri etkisiz hale getirmiştir. mezhep, tarikat, dini hiyerarşi gibi konuların toplumda bölünmeler ve infialler yarattığını görüp, her biri farklı bir dini görüşü sembolize eden ve halk içinde sınıflar yaratan sarıkları yasaklatmış, yerine şapkayı getirmiştir. kendisi dindar bir kişi asla değildir, meclis konuşmasında zikrettiği “gökten geldiği iddia edilen kitaplar” ifadesiyle bunu açıkça ispatlamaktadır. ancak buna rağmen çok hassas davranmış, dinle ilgili tüm adımlarının uygun olup olmayacağını iyi eğitimli din adamlarına sormuştur.

tekrar ifade etmek gerekirse mustafa kemal atatürk’ün yaptığı her devrimin arkasında aynı motivasyon yatmaktadır: emperyalist kuvvetler tekrar saldırıya geçmeden önce, onların atabileceği tüm adımların önünü kesmek. bunu da,

siyasi karışıklık çıkartmaya çalışacakları için çok net bir rejim olan cumhuriyete geçmek,

yoksul halkı kışkırtmaya çalışacakları için halkın refah ve eğitim seviyesini arttırmak,

tarikatları kışkırtacakları için toplumun dinamiğini herkesin kendince yorumlayabileceği din ve ümmet konularından çıkartıp ortak payda sayılabilecek “milliyetçilik” ve “hukuk”la değiştirmek, 

insanlar şeyhler tarafından güdülemesin diye dini bireyselleştirmek, herkes kendi yorumunu getirebilsin ve mürşitlere ihtiyaç duymasın diye dini türkçeleştirmek,

devrimin zihinlere yerleşebilmesi, tamamlanabilmesi için çevresindeki kişilere ve sonraki kuşaklara öğütler vermek gibi adımlarla sağlamak istemiştir.

mustafa kemal atatürk, elbette ki kusursuz değildi. çok hatalı kararları da, etik olarak sorgulanabilecek politikaları da oldu. devletin gücünü ve kararlılığını göstermek için çok hızlı şekilde ölümlere karar verebilmesi, çok ciddi nefret tohumlarının ekilmesine yol açtı mesela. gerek hocaların idam edilmesi, gerek dersim’in bombalanması konularında çok daha sakin, çok daha akılcı adımlar atması gerekirdi bana göre. tıpkı “menemen’i haritadan silin” emrinden pişman olup vazgeçmesi, “bir daha böyle emirler verdiğimde uygulamayın, bir daha sorun” demesi gibi. ya da dış ülkelerden gelen maddi destekleri, onların amacına uygun kullanacağını beyan ederek alması ama kendi hedefi için kullanması çok söylenir, çok sorgulanır. bu ikincisi bana göre savaş ve kriz ortamında meşru sayılabilecek bir hayatta kalma refleksidir, başka insanlara ters gelebilir. ancak genel ve tarafsız olarak bakıldığında, ortadaki zekaya, vizyona ve uygulayabilme yeteneğine hayran olmamak için ya ciddi anlamda cahil, ya da ciddi anlamda art niyetli olmak gerekiyor.

mustafa kemal’in en büyük şanssızlığı, kendisinden sonra gelen idarelerin kendisiyle kıyasla çok beceriksiz, çok düşük seviyeli ve çok öngörüsüz olması. devrimin önünü en çok tıkayan unsurlar bunlar. yıllar yılı, resmi eğitimlerde devrimin tamamlanmış gibi lanse edilmesi, atatürk’ün hatalarının hiç sorgulanmaması, hatta hatalarını da kutsal kabul edip kimi zaman başvurduğu fazla şiddetin tekrar edilmesi, asıl amacı olan emperyalizmle mücadelenin unutulup iç iktidar kavgasına düşülmesi ve bu kavga esnasında atatürk’ün bir silah olarak kullanılması, ülkenin atatürk’ün hedeflerinden çok daha uzağa düşmesine yol açtı.

aradan geçen yıllarda, emperyalizm de boş durmadı elbette. ingiltere’nin yerini amerika birleşik devletleri aldı, rusya önce sscb döneminde komünizm propagandasıyla, son yıllarda ise eski emperyalist yaklaşımıyla tarih sahnesindeki misyonuna geri döndü. petrol hala ortadoğu’da duruyor, hala birileri o petrolleri ele geçirmek için inanılmaz ciddi bir mücadele veriyor. irak işgali, arap baharı, işid, suriye savaşı derken kazan kaynıyor. sular iyiden iyiye ısınmış, türkiye cumhuriyeti tamamen köşeye sıkışmış durumda.

bu süre zarfında türkiye cumhuriyeti’nin üzerindeki karanlık eller de hiçbir zaman geri çekilmedi. en çok saldırılan isim ise, mustafa kemal atatürk oldu. bir yandan mustafa kemal atatürk’ün yaptığı devrimler ve bunların arkasındaki motivasyonları çarpıtıldı, diğer yandan da kendisinin ve kendisinden sonra gelen idarecilerin hataları çok kullanıldı. bu süre zarfında atatürk’ün halkı güçlendirmek ve bilinçlendirmek için başlattığı devrimler de ya tamamen durduruldu, ya da başka yönlere çekildi.

atatürk karalamalarında çok fazla öne sürülen iki argüman var. birincisi, atatürk’ün aslında bir ingiliz ajanı olduğu, tüm devrimlerini ingilizler istediği için yaptığı yönünde. ikincisi ise kemalistlerin atatürk’e taptığı iddiası. atatürk’ün emperyalizme maşa olmadığı, tam tersine emperyalistlerin önüne çok ciddi bir duvar çektiği ve bu yüzden de emperyalistlerin ana hedefi olduğu çok açık. ikincisine ise kısmen de olsa katıldım yukarıda yazdıklarımla. atatürk’e tapan filan yok elbette, ancak kendisinden sonra gelenlerin çizgisini devam ettiremeyip atatürk’ü bir tabu ve bir silah haline getirmesi, zaten cahil olan halkın ciddi bir kesiminin atatürk’ün tek kurtuluş yolu olarak gördüğü devrimleri anlayamamasına yol açtı. tıpkı atatürk’ün idamlar ve katliamlarla ciddi bir kesimin tepkisini üzerine toplayıp kendi devriminin ayağına sıkması gibi. ama elbette ki bu eleştiriler, aslında atatürk’ü tartışmaya açma maksatlı değil. asıl amaç, atatürk devrimlerini karşı devrimlerle ortadan kaldırmak ve türkiye’yi birinci dünya savaşı sonrasındaki osmanlı gibi tamamen etkisiz hale getirip bölge coğrafyasında at koşturmak.

emperyalist kuvvetler, aradan geçen 90 küsür yılda şunları yaptı türkiye’ye:

- adnan menderes zamanında amerika birleşik devletleri geldi ve “siz üretim yapmakla yorulmayın, biz size ucuz mal satarız.” dedi. kabul ettik. türkiye, artık üretim yapamayan bir abd üssü. 

- temelleri mustafa kemal atatürk’ün son döneminde atılmış olan kürt sorunu, basiretsiz ya da art niyetli idareciler tarafından körüklendi, dış kuvvetler tarafından kaşındı ve gül gibi bir terör sorunumuz ortaya çıktı. aslında batı destekli bir narkoterör örgütü olan ve milyonlarca dolarlık uyuşturucu ticaretinde kilit rol oynadığı için dağılmaya karşı direnen bir örgüt, romantik türk solcularına dahi “özgürlük savaşçısı” olarak yutturuldu. günümüzde masum insanlar katledildi diye sevinçten havaya uçan, kafası safsatalarla dolu pek çok ergen mevcut ülkemize. 

- eğitim hamleleri baltalandı, fabrikalar kapatıldı, kendi kendine yeten yedi ülkeden biri diye sevindiğimiz türkiye, günümüzde tamamen dışa bağımlı halde ve korkutucu düzeyde cahil.

- türk gençliği, rusların ve amerikanların kışkırtmalarıyla sağcı ve solcu olarak iki kampa bölündü, birbirini vurur hale geldi. iç savaşın kıyısından, türkiye’deki sol hareketten rahatsız olan amerika’nın dayattığı darbeyle dönüldü.

- kökeni abdülhamid dönemine dek uzanan ermeni meselesi kışkırtıldı, yine teröre başvuruldu. bu terörle mücadele etmek için oluşturulan “derin devlet”, vatan sevgisi kisvesi altında şahsi çıkarlarını koruyan bir mafyaya dönüştü, çok büyük paralar için çok büyük kanlar akıtıldı. 

- dış kaynaklı askeri darbeler defalarca tekrar edildi, türkiye’nin bağımsızlığına ve demokrasisine defalarca ayar çekildi.

- 80 darbesi sonrasında halk sistematik olarak aptallaştırıldı, apolitize edildi, uyuşturuldu. günümüzde demokratik bir ülkeyiz sözde, ancak en temel demokratik hakkımızı kullanıp muhalif bir fikir öne sürdüğümüzde bile vatan haini damgası yiyoruz, baskılanıyoruz, susturuluyoruz. olmadı öldürülüyoruz.

- 80 darbesi sonrasında oluşturulan apolitize halkı gütmek için en uygun yöntemin “ılımlı islam” olduğuna karar verildi, bu modeli yerleştirmek için tarikatlar ve cemaatler güçlendirildi. her birine atatürk’ün emperyalizme hizmet eden bir ingiliz uşağı olduğu ve atatürk izinin ülkeden tamamen kaldırılması gerektiği söylendi. 

- türkiye ordusundaki atatürkçü askerler, “ılımlı islam”ın iktidarı ve atatürk izinin yok edilmesi için sahte evrak ve suçlamalarla hapse tıkıldı, ordu boşaltıldı ve yerlerine cia destekli olduğu nihayet anlaşılmış olan bir cemaatin kendi isimleri yerleştirildi.

tüm bu olayların nihayetinde bugün atatürk’ün heykelleri şehir meydanlarından, resmi devlet dairelerinden, ismi her yerden kaldırılıyor. bu sırada dış kuvvet destekli islami cemaatlerden biri ülkede darbe yapmaya kalkıyor, bir diğeri, çevik kuvvete sızdırdığı bir elemanıyla rusya büyükelçisini öldürüyor, bir diğeri iki türk askerini canlı canlı ateşe verip görüntülerini gururla paylaşıyor. en güçlüleri ise iktidarda. yıllardır, atatürk’ün tüm devrimlerini karşı devrimlerle yok etme kavgası veriyor. mustafa kemal’in tüm izini silerse devletin otomatik olarak osmanlı’nın en güçlü yıllarına döneceği sanrısı içinde, atatürk’ün yeni saldırılara karşı aldığı tüm tedbirleri pervasızca ve cahilce yok ediyor.

velhasılıkelam, ne osmanlı’yı yıkan adamdı mustafa kemal, ne de bir ulusu yoktan var eden ve mükemmel pozisyona taşıyan tanrısal bir figür. olağanüstü zeka ve becerisiyle emperyalizme yüz yıllık bir gecikme yaşatan, halkın perişan edilmemesi için gerekli tedbirler bulan ve uygulamaya koyan, doğruları takip edilmesi, yanlışları onarılması gereken çok önemli bir liderdi.

ancak biz, ne doğrularını sürdürmeyi bildik, ne hatalarını tamir etmeyi. emperyalizm durmadı, büyüdü, gittikçe güçlendi ve olanca acımasızlığıyla yeniden harekete geçti. onlar gelene kadar biz, geçemesinler diye örmeye başladığımız duvarları yıkmakla, cehalet ve aptallık içinde birbirimizi kırmakla, zar zor oluşturulmuş ortak paydalarımızı yok etmekle ve birbirimizden nefret etmekle meşgul olduk.

bugünlerde türkiye, tarihinin en zor dönemini yaşıyor. ne amerika kolay kolay vazgeçecek türkiye gibi kullanışlı bir müttefikten, ne de burnumuzun dibindeki rusya. hangisine yönelirsek diğeri canımızı fena yakacak. “siz karışmayın, biz bağımsızız” deme şansımızı ise yıllar önceki tercihlerimizle yitirdik.

“90 yıllık reklam arası sona eriyor” diyenler haklıydı aslında. zira 100 yıl önceki film de aynen buydu. her tarafını tümörler sarmış, ölmek üzere olan bir ülkenin dramı. biz o reklam arasında, hepimizi ölümden kurtaracak muazzam bir tedavi yönteminin tanıtımını gördük. o tedaviye gitmeyi seçseydik kurtaracaktık canımızı.

seçmedik. reklamlar sona erdi. film kaldığı yerden devam etmeye başladı.

biz bittik.

!---- spoiler ----!