i.ö 753-616 yıllarını kapsayan erken roma dönemindeki kurumlardan biridir.
familia (aile)

en küçük sosyal birim olan aile (familia) roma için en önemli ve en kutsal kurumdu.
ailenin başı baba idi (pater familias) ve gerektiğinde öldürme gibi en üst düzey haklara sahipti. aile altarındaki kutsal ateş ile ilgili ailevi ayinleri düzenlemekle sorumluydu.
aile, oğullar, kızlar, torunlar, evlatlıkları içerirdi. bunların hepsi de babaya tabi idi.
bunların dışında aile içerisinde babanın üzerlerinde “patron” olduğu “cliens” olarak adlandırılan “sığınmacı, besleme”ler ve köleler (sclavi) bulunabilirdi.
bütün romalılar kendi aileleri ve atalarının yaptıkları ile gurur duyarlardı.