1. genel bir bakış açısı farkından bahsedeceksek din insanı evrenin merkezine koyar. modern bilim öyle yapmaz. din evrenin insan için yaratıldığını iddia ederken modern bilim tam tersini söyler, insanın evrenin ürünlerinden biri olduğunu. bu çok temel felsefi bir farklılıktır. yine de ikisi de bir varsayımdır mevcut bilgimize göre.

    şu da var ki bilim aynı zamanda kapsamlı bir yöntemler bütünüdür. bu yöntemler bütününü dini yani insanı merkeze koyan bir bakış açısına hasretmek de mümkündür. yukarıda modern bilim dememin sebebi bu farka dikkat çekmek. bilim her zaman şimdi olduğu gibi seküler değildi ve bazı yerlerde hala değil.

    bunun yanında din de değişimden azade değil. "green christianity" diye bir yorum var mesela, insanı doğanın bir parçası olarak gören. ancak islam'ın gayrı resmi yorumlarına müsamaha gösterilen, böyle bir geleneğe sahip toplum yok.

    tabi ki bu farklılıklar toplumların üretim ve egemenlik ilişkilerinden bağımsız meydana gelmiyor. belki şöyle iddialı bir gözlem yapabiliriz: bir toplumun gayri safi hasılasında teknoloji üretimine dayalı faaliyetler ne kadar büyük yer kaplıyorsa modern bilimsel bakış açısının o toplumun egemenleri tarafından teşvik ediliyor olma ihtimali o kadar fazla. hatta bu toplumlarda dinin bu bakış açısına göre evrilme ihtimali bile mümkün. yok eğer toplumda teknoloji üretimi azsa veya yoksa ve toplumsal gelirin büyük bölümü kol gücüne dayalı faaliyetlerden elde ediliyorsa, toplumun egemenlerinin teşvik ettiği bakış açısı dinsel bakış açısı oluyor. dinin modern bilimin bakış açısına göre yorumlanmamasına müsamaha gösterilmesi ise söz konusu değil.

mesaj gönder