türk sanat müziği'nin en önemli isimlerinden, "atatürk'ün sevdiği şarkılar"ın müzeyyen senar'la beraber en önemli kaynaklarından, hz. hasan'ın gelini, murat bardakçı'nın divası falan filan. unvanlarını saymaya kelimeler yetmez kadın. 20. yüzyıl başlarında akdeniz'de doğan dört güçlü sesli kadın şarkıcıdan biri. diğerleri ümmü gülsüm, amelia rodrigues ve edith piaf'tır.

1911'de (daha sonra 1917 olarak mahkeme kararıyla küçültmüş) doğar. anne ve babasını hemen hiç tanımaz, küçük yaşta darüleytam'a (yetiştirme yurdu) verilir. babasının 1. dünya savaşında şehit olduğunu anlatsa da bu kanıtlanamamış. bir dönem, hilafetin kaldırılma önergesini veren mebus şeyh servet efendi tarafından evlat edinilip, onun seçim bölgesi olan bursa'da öğretmen okulunda okuduğunu, istanbul'da vekil öğretmenlik yaptığını da farklı yerlerde anlatır. hakkındaki en geniş biyografiyi yazan murat bardakçı'ya göre aslen mısırlıdır, ama doğum tarihini kendisi de pek bilmezmiş ve genç görünmeye çalıştığı için birden fazla kere de tahrif etmesi mümkünmüş.

sesinin güzelliği çocukluğundan beri arkadaşları arasında bilinir, 1920'lerin sonunda yesari asım arsoy'dan usul erkan dersleri alarak kendini geliştirir. 1930'da çıkan ilk plağında da yesari asım bey'in iki eserini okumuştur. ilk konserini de 1931'de verir. 1950'de ünlü ud virtüözü (rabb-ül ud, yani udun tanrısı derlermiş) şerif muhiddin targan'la evlenince sahnelerden uzaklaşsa da 1967'de kocasının vefatıyla sahnelere döner. 1974'ten sonra cool ve ağırbaşlı tarzıyla, piyasada zeki müren rüzgarları eserken pek ilgi çekmediği için giderek sahnelerden uzaklaşır. yapımcılık hayatında da pek başarılı olmaz, son konserini 1987'de akm'de atatürk anısına verir.

atatürk'ün huzurunda birçok defa şarkı okuyan (hatta atatürk'ün kendisini güzel bulmadığı için perdenin arkasından dinlemeyi tercih ettiği de söylenir ki çok ağır bir itham bu) safiye ayla, onun en sevdiği parçalar repertuarına büyük katkıda bulunmuştur, bu konudaki belli başlı kaynaklardan biridir. sağlığında da, atatürk'ün sevdiği şarkıları son yıllarında okumuştur. ayrıca tip üyesi olduğu ve partiye büyük bağışlar yaptığı, nazım hikmet'e olan ilgisi ve yardımları yüzünden polisçe gözetim altına alındığı da söylenmektedir. eski sevgilisi naci sadullah sayesinde kemal tahir, halikarnas balıkçısı gibi isimlerle de tanışıklığı olmuş. biyografisini yazan murat bardakçı, onu hem deli dolu, kocasının ölümüyle bikinili pozlar verip oğlu yaşında bir subayla beraber yaşayan uçuk biri olarak, hem de tam bir istanbul hanımefendisi, ciddi bir ağır abla olarak tasvir etmiştir.

14 ocak 1998'de vefat eden safiye ayla tüm mal varlığını türk eğitim vakfı'na bağışlamıştır.