gerçeklikten uzak siyasi görüşlerin etkisinde kalmış yorumlardan sıyrılıp ciddi bir şekilde analiz edilemesi gereken yapılanma ;

körfez savaşları sonrası yeniden dizayn edilen bölgede , bu zamana kadar denklem dışı kalan iki aktör oldukça önemli elemanlar olarak denkleme dahil edildiler ; şiiler ve kürtler.

şiiler ırak devlet yönetimi ve ırak ordusu, kürtler ise bölgesel yönetim ve peşmerge aracılığı ile siyasi ve askeri güç unsurları haline geldiler. bu iki grup saddam döneminin zulüm uygulamalarından ırak genelinde yaşayan sunni halkı sorumlu tutup , saddamı aratmayacak politikalar izlemeye başladılar. bu durum ıraklı sunnileri doğal olarak bölgenin en radikal yapılanmasına itti ; ırak el kaidesi.

ırak el kaidesi 2007-08 yılları sonrası iyice zayıflamış , neredeyse bitme noktasına gelmişti. ama bu destek örgütü tekrar güçlendirdi. saddam dönemi askeri unsurların , aşiretlerin desteğini alan örgüt 2011 yılında tabiri caizse tekrar doğdu. görünürde el kaide merkeze bağlı olsa da tamamen bağımsız politikalar izlemekteydi.

bu süreçten sonra örgüt suriye'ye sıçradı , önce ayrılık ardından devlet ardından da hilafet ilan etti.

velhasıl kelam ; bölgede hızlı bir şekilde gelişen bu önemli aktörü bir takım sığ yorumlar ile ele almak , bu örgütü güçlendirip ekmeğine yağ sürmekten başka bir işe yaramayacaktır.