kitap ne anlatiyor ?

kitap güney amerikanın alabama eyaletine bağlı maycomb kasabasında geçer. ilk sayfalarında scoudın size abisinin elinin sakatlığının nedenini anlattığını düşünebilirsiniz oysa sayfaları çevirdikçe sakat bir elin hikayesini unutur; irkçılığın, zenci-beyaz ayrımının çok yoğun olduğu ve ekonomik buhranın yaşandığı bir dönemde, beyaz bir kadınının ırzına geçmekle suçlanan zenci tom u savunmak zorunda kalan atticus un, onun ailesinin yaşadıklarına, toplumdan gördükleri baskılara dalarsınız. ancak kitabın sonu geldiğinde ilk sayfaları açıp jem'in kolunu düşünecek vaktiniz olur.

yorumlarım :

*yazar bizlere hiç hissettirmeden olaylar aracılığıyla kasabanın tarihi, sosyal, ekonomik, siyasi yapısını bize öyle güzel anlatır ki kasabada bir olay daha olsa kim nasıl tepki verir tahmin edebiliriz.

*scout kişileri ve olayları çok çok iyi gözlemler ve tahlil eder. bu okura karakterleri otutturma içselleştirme şansı verir. verdiği bir şey de elbette edebi hazzı..

*kitap o dönemdeki hemen hemen her şeye ucundan ya da doğrudan değinir. adeta o dönemde yaşamış bir çocucuğun hafızasına sahip olursunuz.

*bende rahatsızlık uyandıran tek yer aynen alıntılıyorum : “…bir kere bayan maudie jüri üyesi olamaz çünkü o bir kadın.” “yani alabama'da kadınlar jüri üyeliği yapamaz mı demek istiyorsun?” öfkelenmiştim. “evet öyle. galiba hassas ve narin kadınlarımızı tom robinson davası gibi iğrenç davalardan korumak istiyoruz. ayrıca,” diyerek gülümsedi atticus, “kadınlar katılsaydı, başlayan bir dava bitebilir miydi hiç, kuşkuluyum; durmadan araya girip sorarlardı.” …. atticus burada ciddi miydi yoksa yasayla dalga mı geçiyordu bilemedim. eğer ciddiyse atticus gibi bir adam bile böyle düşünüyorsa o dönemin ne kadar vahim bir halde olduğunu anlayabiliriz. tabiki dalga geçtiği varsayımı üzerinde duruyorum. bu belkide çok açıktır ben anlayamadım.

*kitabın sonlarında çok manidar bir yer var yazmadan edemeyeceğim. sınıfta çocuklar hitlerin yahudilere yaptığı zulümlerden bahsediyor. öğretmen demokrasi nutku çekip; biz ,amerika,demokrasiyiz almanlar ise diktatörlük diyor. çocuklar yahudilerin neden eziyet gördüğünü merak ediyor. sonrasında cecil söz alıyor “tam bilmiyorum ama, parayı mı ne değiştirmek istiyorlar ama bu onlara zulmetmek için bir neden olamaz. onlar da beyaz öyle değil mi ?

unutmak istemediğim paragraflar :

-atticus, jem'e, ” arka avluda konserve kutularına ateş etmeni tercih ederim ama kuşların peşine düşeceğini biliyorum,“ dedi. "istediğin kadar saksağan vur vurabilirsen ama unutma, bülbülü öldürmek günahtır.”

- atticus, “ ama başka insanların yüzüne bakabilmek için önce kendi yüzüme bakabilmeliyim. çoğunluğa bağlı olmayan tek şey insanın vicdanıdır.”

-"… ,gerçek cesaretin ne olduğunu görmeni istiyordum, gerçek cesaretin eli tüfekli bir adamla ilgisi olmadığını. daha başlamadan yenildiğini bile bile başlamak ve her ne pahasına olursa olsun sonuna kadar devam etmek olduğunu. nadiren de olsa bazen kazanırsın. bayan dubose kazandı, kırk sekiz kilosunun kırk sekizini de kazandı. hiç kimseye, hiçbir şeye borçlu olamdan öldü. hayatımda tanıdığım en cesur kadındı. ”

-vaazı açıkça bir suç duyurusuydu, arkasındaki duvarda yazan özlü sözün sade bir şekilde ilanıydı : sarhoş edici içkilerin, kumarın ve tuhaf kadınların kötülüklerine karşı sürüsünü uyardı. kaçak içki satanlar bölgede yeterince sorun yaratmışlardı ama kadınlar daha kötüydü. kendi kilisemde tanık olduğum gibi yine burada da bütün din adamlarının kadınların iffetsizliği öğretisini takıntı haline getirdiklerine tanık oldum.

- “atticus…” dedi jem soğuk bir sesle.kapı ağzında duran atticus geriye döndü, “ ne var,oğlum?”
"bunu nasıl yapabilirler, nasıl?”
“bilmiyorum ama yaptılar. daha önce de yaptılar, bu gece yaptılar, yine yapacaklar, yaptıkları zaman … öyle görünüyor ki yalnızca çocuklar ağlayacak. iyi geceler.”

-… “o zaman iş gelip jüriye dayanıyor. jürileri kaldırmak gerek.” jem çok katıydı. “bize karşı çok sertsin, oğlum. daha iyi bir yolu vardır belki, bana sorarsan. yasa değiştirilebilir. ölüm cezası gerektiren suçlarda cezayı saptama işi yargıçlara bırakılabilir.” “o zaman montgomery'ye git ve yasayı değiştir”“bunun ne kadar zor olduğunu bilsen şaşarsın. değiştiğini ben göremem, sen bile ancak yaşlandığında görürsün.bu jemin hiç hoşuna gitmedi. "hayır efendim, jürileri kaldırmaları gerekir. adam bir kere suçlu değildi, suçlu dediler.“ o jüride sen olsaydın, senin dışında senin gibi on bir oğlan daha olsaydı tom özgürlüğüne kavuşurdu, bugüne kadar senin hayatındaki hiçbir şey akıl yürütme sürecine engel olmadı. tom'un jürisindekilerin hepsi de günlük hayatlarında makul insanlar ama akıllarıyla kendilerinin arasına bir şeylerin girdiğini gördün. o gece hapishanenin önünde de aynı şeyleri görmüştün. o adamlar o gece çekip gittiklerinde akılcı oldukları için gitmediler, gittiler çünkü orada biz vardık.dünyamızda insanların akıllarının başlarından çıkmasına yol açan bir şey var; jüridekiler isteseler bile adil olamazlardı. bizim mahkemelerimizde beyaz adamın dünyasıyla siyah adamın dünyası karşı karşıya geldiğinde, her zaman beyaz adam kazanır. bunlar çirkin ama hayatın gerçeği.”

-“benim için siyahinin cehaletinden yararlanan beş para etmez bir beyaz adamdan daha mide bulandırıcı bir şey yoktur. kendimizi kandırmayalım; fatura kabarıyor ve bu günlerde o faturayı ödeyeceğiz. umarım onu ödemek siz çocuklara kalmaz."

not : ben kitabı okuduktan sonra filmi izledim, iyi ki öyle yapmışım. tavsiye ederim.

son olarak okuyun, okutun efendim.