okurken hem keyif veren hem tiksindiren, bir solukta biten, edebi destan, ince kitap. edebi inceleme yapmak, hatta abartarak bir kafka incelemesi yapmak haddime olmasa da, hakkında bir iki şey yazmak isterim.

!---- spoiler ----!

kitap "topluma daha önceki katkılarınız, düşünceleriniz ne olursa olsun hatta çok yakın akraba dahi olsanız, bunlar toplumun sizi benimsemesine yetmez; toplumun size yüklediği görevleri yapmaz veya yapamazsanız ve topluma yabancılaşırsanız, toplum tarafından kaçınılmaz olarak dışlanırsınız" temeline oturuyor.

şahsen kitabın değinmek istediği noktayı, genelin aksine bir modern aile yapısı üzerine eleştiri değil, doğrudan toplumsal bir eleştiri olarak okudum. toplumsal görevleri red veya toplumun ne boyutta hayatımızı etkilediği konuların sadece modern aile yapısına ait olmayan bir konu olduğunu kabul etmek gerekir.

kitapta gözle görülür boyutta bir kapital sistem yermesi mevcut. kitabın hemen başında gregor'un böcek olmasına karşın, "nasıl işime giderim, müdürü nasıl kızdırmam" gibi düşüncelerini, bireyin kendinden çok işini düşünmesi, robotlaşması olarak yorumlayabilir. `ancak` kitaba çok iyi bir kapital eleştirisi demek fazla anlam aramaktır diye düşünüyorum. çünkü kitabın bundan sonrası sosyal bir eleştiriyi içerir ve ortada ki geçim sıkıntısı, yazar için sadece bir araçtır. eser, sosyalist bir toplumda yazılsaydı, farklı bir araçla yine aynı sosyal yapı eleştirilecekti ve kitap anlatmak istediğini anlatmaya devam edecekti. konu kapital sistemde geçtiği için sisteme yabancılaşan adam elbet kapitale yabancılaşmıştır, ancak kitabın genel perspektifine baktığım zaman gördüğüm, bireyin sosyal düzene yabancılaşması ve sosyal düzenin bireye yarattığı baskıdır. kapitalist düzen tüm kitap boyunca yan roldedir.

dış görünüşün sosyal yapı içerisinde ne denli önemli olduğu ayrıca dikkate değer. daha çarpıcı olsun diye de kafka iğrenç bir böcek tasvir etmiştir. tasviri tüm kitap boyunca uzun uzun düşündürür. yaptığı işten tiksinen ama sosyal yapı için bu işi yapan gregor'un, böcek olmasına, basitçe depresyona girmesi şeklinde bakılabilir. bu işi yaparken gregor'un kendine yabancılaştığı ama toplum tarafından sevildiği, böcek olunca da tam tersine kendini tanıdığımüzikten keyif alması ancak topluma yabancılaştığı şeklinde yani kendini tanımak seni toplumdan uzaklaştırır gibi bir anlamda çıkarabiliriz.

!---- spoiler ----!

kötü kalemimle elimden geldiğince değerlendirmeye çalıştım. umarım beğenirsiniz.