2011-12-19

1978 yapimi ilginc ve bence cok kaliteli bir amerikan filmidir. yer yer koparan diyaloglara sahiptir. meshur komplo teorilerine konu olan ay'a inisi degil, mars'a inis operasyonunun tezgahlandigini anlatir.

komplo teorisyenlerinin cok sevdigi bir filmdir bu, ve alternatif bir senaryonu epey mantikli bir sekilde gosterir, ama ben sahsen aya seyahatin uyduruldugu konusunda ciddi hic bir delil olmadigini dusunuyorum ve bu film fikrimi herhangi bir sekilde degistirmedi.

uc astronottan birisi de o. j. simpson'dir bu arada. filmin aklimda kaldigi kadariyla bir ozetini asagida yaziyorum, izleyecekseniz okumayin.

!---- spoiler ----!

komplo teorisyenlerinin soylediginin aksine, filmin senaryosuna gore, apollo, 1969'da aya inis yapmis, armstrong gercekten ayda yurumustur. nasa'dakilerin bir sonraki hayali ise mars'a gitmektir.

ancak 20 milyar dolarlik bu pahali proje kongrenin baskisi altindaki abd baskanini zor durumda birakmaktadir, ve herhangi bir aksilik durumunda secimi kaybedecegini dusunmektedir.

korkulan aksilik gerceklesmis, ve firlatmadan kisa bir sure once yasam destek unitesinin arizali oldugu ortaya cikmistir. ya ucus iptal edilecek ve baskan cok zor durumda kalacak (dolayisiyla nasa'nin projeleri buyuk sekteye ugrayacak) veya hicbir sey olmamis gibi davranilip mars gorevi bir sekilde tezgahlanacaktir.

tabi ki ikinci yol secilir. astronotlar son anda kapsulden cikarilip ucakla baska bir yere, mars setinin kurulu oldugu cok gizli bir film setine goturulur. bu sirada ici bos olan kapsul ve roket gercekten uzaya firlatilmistir. bu olanlara hic bir anlam veremeyen ve durum kendilerine aciklaninca da bu plana itiraz eden astronotlar, ailelerinin oldurulecegi tehdidi karsisinda mecburen soylenenleri harfiyen yapmayi kabul ederler.

bu tezgahtan cok az kisinin haberi vardir. houston'daki ucus takip ekibi hala uzay aracini takip etmekte, seyrek araliklarla astronotlarla iletisime gecmektedirler. ancak dinledikleri astronotlarin aslinda bir kac saatlik bi mesafeden, yeryuzunden konustuklarini bilmemektedirler.

bunda bir tuhaflik sezen bir gorevli ise cihazinin bozuk oldugunu iddia eden ust kademe bir yetkili tarafindan susturulmustur. ancak elliot isimli bu arkadasimiz ikna olmamistir ve kendi yazdigi bir programla aslinda cihazinin bozuk olmadigini ve gelen sinyallerde gercekten bir tuhaflik oldugu gorur. sinyaller uzaydan degil, en fazla 300mil uzaklikta bir yerden gelmektedir. is cikisi bu durumu muhabir bir arkadasiyla paylasir.

bu arada mars'a inis goruntuleri yayinlanir. her sey aynen aya inis ritueline benzemektedir; yavasca kapsulden inilir, ayak basinca ilk cumle soylenir, kamera ayarlanir, abd bayragi dikilir, ve amerikan baskaninin mesaji dinlenir, filan. astronotlarin lideri captain brubaker ilk andan itibaren bu sacmaliktan dolayi sucluluk hissetmekte, ancak elinden bi sey gelmemektedir. bir kac kez herseyi aciga cikarmayi dusunur, ancak vazgecer. ailesiyle yaptigi son konusmada ogluna, donunce onu gecen yilki gibi yine yosemite parki'na goturecegini soyler. bu sekilde 223 gun gecer, ve artik kapsul donuse gecmistir.

bu arada elliot gizemli bir sekilde ortadan kaybolur. muhabir arkadasi ona bir turlu ulasamaz, hatta evine gittiginde orada bambaska birinin yasadigini gorur. kafasi iyice karismis halde cikip arabasina biner, ancak bir sure sonra aracin frenlerin tutmadigini farkeder. buyuk bir hizla bir kopruden asagi, denize ucar. ancak yuzerek kurtulmayi basarir.

firlatmadan 259 gun sonra mars ekibi dunyaya donecektir artik. plana gore kapsul ilk basta belirlenenden 2 saat mesafede baska bir yere inecek, dolayisiyla kurtarma ekipleri geldiginde bizim astronotlar kopya bir kapsul icine yerlestirilmis, sanki gercekten uzaydan gelmis gibi kurtarma ekiplerini bekliyor olacaktir. plan nerdeyse mukemmeldir.

ancak gercek kapsulun dunyaya girisi sirasinda beklenmeyen bir sorun olusur. isi panelleri asiri isinmis, ve capricorn ile iletisim kesilmistir. bu durumda kapsulun hic bir korumasi kalmayacak, ve icerdeki herkes yanarak olmus olacaktir. dolayisiyla uzaya hic gitmemis olan astronotlarin kapsulden sag salim kurtarilmasi senaryosu da artik gecersizdir, bu tum tezgahin aciga cikmasi anlamina gelecektir cunku. kendilerini bekleyen tehlikenin farkina varan astronotlar kacip hayatlarini kurtarmaya karar verir.

bir sekilde bulundaki yerden kurtulur, disardaki kucuk jet'e atlayip kacarlar. ancak birkac dakika sonra yeterli yakit olmadigini farkeder, ve colun ortasinda bir yere mecburi inis yaparlar. yapilacak en mantikli sey uce ayrilip uc farkli yone dogru gitmek, ve bir sekilde insanlara yasadiklarini gostermektir. boylece tum plan aciga cikacaktir. bu sirada askeri helikopterler dusen ucagi bulur, ve yaya olarak kacan astronotlarin pesine duser.

arkadasi kaybolan ve kendisi de olumden donen muhabir (caulfield) ise brubaker'in esini ziyaret eder, ve ondan kocasi ile yapilan ve tv'de yayinlanan son konusmada neden bir an sasirdigini sorar. kadin bunu onemsememistir, ancak brubaker gecen yaz oglunu yosemite parki'na degil, flat rocks denen bir yere goturmustur.

flat rocks, western filmlerinin cekildigi cok gercekci bir film setidir. caulfield, brubaker'in esine bunun bir hata olamayacagini, kocasinin ona gizlice bir mesaj verdigini soyler. kadin hafizasini yoklayinca brubaker'in o gun "her sey o kadar gercekci ki burada herkesi her seye kolayca ikna edebilirsiniz" diye bir cumle kurdugunu hatirlar. caulfield'da artik jeton dusmustur.

bu sirada askerler astronotlardan ikisini ele gecirir. geriye sadece brubaker kalmistir, ve onceden belirledikleri isaret fisegi mesajlari araciligiyla bu durumun farkindadir.

caulfield ise calistigi gazetede durumu mudurune anlatir. ancak tum deliller karartilmis, tum ipuclari yok edilmistir. dolayisiyla kimseyi kendisine inandiramaz. biraz arastirma yaparak houston'un etrafindaki 300mil yaricapli alanda buyuk bir askeri kisla ve 2. dunya savasindan kalma jackson airbase isimli ufak bir hava ussunun varligini ogrenir. gizlice bu issiz ussu ziyaret eder, ancak pek bir sey kesfedemez.

tam umidi kesmisken yerde, uzerinde brubaker'in esi ve cocuklarinin ismi yazili olan bir kolye bulur. belli ki brubaker burada bulunmustur. yakinlardan bir tarim ilaclama ucagi kiralayip araziye goz atmaya karar verir. pilot biraz yasli ve bariz deli bir adamdir. biraz tarayip bir sey goremedikten sonra uzakta iki helikopter farkeder, ve onlari takip etmeye baslarlar.

brubaker ise zorlu bir mucadelenin ardindan terkedilmis bir petrol istasyonuna kadar gelir ve ilk is evine telefon eder. ancak bu sirada ailesi resmi anma torenine gitmis oldugundan evde kimse yoktur. bu sirada uzaktan istasyona dogru yaklasmakta olan iki helikopteri gorur, ve eline bir levye alip icerde saklanir. biraz sonra heliopterler inmis, iki pilot iceri goz atmaya baslamistir. brubaker levyeyi pilotlardan birinin kafasina gecirip son gucuyle kendini disari atar. caulfield da tarim ucagiyla hemen ayni yere inmis ve brubaker'i farketmistir. hic durmaksizin, onu ucaga alir ve hemen havalarlar. birazdan onde pervaneli bir ucak, arkada iki askeri helikopter heyecanli bir kovalamaca baslar. bu sahne cok surukleyici ve guzeldir. usta yasli ve deli pilotumuz sonunda arkasinda bir ilac dumani birakarak iki helikopteri birden ekarte etmeyi basarir.

biraz sonra amerikan baskanini ve anma torenini goruruz. astronotlarin aileleri, nasa yetkilileri ve tabi ki buyuk bir basin grubu toreni takip etmektedir. bu sirada arka taraftan kirmizi bir araba gorunur. once tum baslar sonra da tum kameralar o yine dogru cevrilir; ve caulfield ile brubaker'in kosarak kendilerine dogru geldiklerini farkederler. tezgah aciga cikmistir, ve film biter.

!---- spoiler ----!