-
yeni dalga'yı yaratacak cahiers du cinema yazarlarının fransa'da yaratıcı yönetmen/auteur ve film noir kuramlarını ortaya koyduğu altmışlarda, hitchcock, hawks vb. yönetmenlerin değeri amerika'da bilinmiyor, ışık ve gölge oyunlarıyla, meş'um kadınlarıyla film noir çeken ekipler deyim yerindeyse "ne yaptıklarını bilmiyorlardı". bu kadarla da kalmadı, hitchcock'un "yükselen" değerini 90'ların ikinci yarısından beri takip ediyor idim yabancı basında: 2012 yılında ancak 1 numaraya oturdu büyük usta sight and sound listelerinde. 1952'den beri citizen kane - orson welles'in hükümranlığında süren listelere ana başlıklarla şu linklerden ulaşabiliyoruz:
http://old.bfi.org.uk/sightandsound/polls/topten
http://old.bfi.org.uk/sightandsound/topten/poll
"seçilen filmlerin size keyif vermesi değil, sanata yenilik katması ve özgünlüğü temel alınır" idi bu listelerin kriteri. son 10 yılda çekilen filmler pek nadir listelere girerdi, yıllanıp değerlenmesi beklenirdi. 2012 yılında böyle olmadı. önce, seçici kurul genişletildi, üzerine yıllanmış seçmenler garip tercihlerle listenin saygınlığını bulandırdılar.
bu yıla kadar ilk üçe demirleyen the godfather neredeyse 20 sıra geriledi. henüz 1 yıl öncesinde çekilmiş ve eleştirmenlerce 2001 (kubrick) ile ayna (tarkovsky) esinleri taşıdığı dile getirilen malick'in hayat ağacı (the tree of life) listede kendine yer buluyordu.
meşhur kritisyen roger ebert kendi ilk 10'unda 2001 ile beraber bu filme de yer vermişti.
imdb'de seyircilerin tercihi the shawshank redemption ise bu seçkide sadece 1 oy aldı.
slavoj zizek hitman'i tercih ederken, michael mann avatar'ı, kick-ass, x-men: first class ve kingsman: the secret service gibi keyifli filmlere imza atmış matthew vaughn ise,
en keyifli liste ile back to the future, star wars ve scarface yanında rocky 3'ü seçiyordu.
oy verilen türk filmleri ise şunlardı: http://explore.bfi.org.uk/sightandsoundpolls/2012/film
terrence malick'in uzun aradan sonra dönüşü, kubrickvari bir romantizmle, amerikan sinemasına değer katımı olarak görülüp gerek yönetmen gerekse filmleri bu dönemde çok cilalandı fakat sonraki düşüşüyle bu rüzgarın da yavaş yavaş yerini dinginliğe bıraktığını görüyoruz. 2022 listelerinde tree of life'ın bu kadar oy alacağını beklemiyorum.
seçici kurulda da amerikalıların çokluğu göze çarpıyor 2012 durağında ayrıca. bu yönden, beklenen hitchcock tercihi dışında, 50 yıllık saygınlığı ilk kez zedelenmiştir bu listenin de.
gözümüzü sight and sound'un "babası" bfi listelerine çevireceğiz, sonraki adımda. -
1999 yılında bfi, binin üzerinde sinemacıyla birlikte oluşturduğu bir seçki ile, ada'nın en güzel filmlerini yüz kişilik bir liste ile yayınladı. http://www.cinemarealm.com/best-of-cinema/top-100-british-films
"the archers" michael powell ve emeric pressburger'in damga vurduğu, david lean'in başı çektiği, ingiliz yeni dalgası yaratıcılarına, ealing komedilerine, hatta bond külliyatına yer vermeyi unutmayan liste; ingiliz ve irlanda filmlerini keşfetmek isteyenler için önemli bir kaynak. ingiliz yeni dalgasının yetmişlerde "yeni hollywood" akımına esin verdiğini de hatırlatalım.
ek olarak, time out london en iyi 100 ingiliz filmi listesi:
http://www.timeout.com/london/film/the-100-best-british-films-14
bfi en iyi 100 ingiliz tv programı seçkisi: https://en.wikipedia.org/wiki/BFI_TV_100
elbette listenin eksiği, 99'dan bu yana geçen 16 yıl. ve in the name of the father gibi o yıllarda yeni olan filmleri pas geçmesi (zaten irlanda sineması o denli yer bulmamış). fakat muadillerine göre en başarılı liste olduğu kanaatindeyim. neredeyse her film izlenmeyi hak ediyor ve her türden seyirciye hitap ediyor. "önemli" kriteri kadar, "iyi" kriteri de gözardı edilmemiş.
onu farklı kılan da bu zaten. -
afi, yüzüncü yıl listeleri ile gözleri kendine çevirdi ilk. http://www.afi.com/100years
sonraki yıllarda ek listeler de yayınladılar.
fakat arkadaşlar gereği kadar anlaşılmamış olmalı ki, 2008 yılında ingiliz yapımı "slumdog millionaire"'ye o yıl seçkilerinde yer vermedikleri için saygın (!) çevrelerce eleştiri yağmuruna tutuldular. daha absürdü, kurum bir açıklama yapmak gereği hissetti ve "biz sadece amerikan filmlerini değerlendiriyoruz. ama dünya sinemasına katkıları açısından bu filmi de beğeniyoruz." kabilinden bir bildiri yayınladı. (ilk entry'deki otorite boşluğu kavramına geri dönelim).
2000'den bugüne hazırladıkları top 10 listelerine 2008'le linklediğim adreste sol menüden ayrıca ulaşabilirsiniz. -
sinema dergileri, internet siteleri vb. kimi örnek listelerle bu yazı dizisini kapatalım.
http://www.empireonline.com/500
http://www.empireonline.com/301
http://www.totalfilm.com/features/100-greatest-movies-of-all-time
http://www.theyshootpictures.com/gf1000_all1000films_table.php
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_films_considered_the_best
http://digitaldreamdoor.com/pages/movie-home.html
http://www.listology.com/flogged/list/1001-movies-you-must-see-you-die
http://www.nytimes.com/ref/movies/1000best.html
http://eddieonfilm.blogspot.com.tr/2005/12/foreign-art.html
http://blogs.indiewire.com/thompsononhollywood/martin-scorseses-39-foreign-films-to-see-before-you-die-20150225
http://www.spaghetti-western.net/index.php/Quentin_Tarantino%27s_Top_20_favorite_Spaghetti_Westerns
http://www.bfi.org.uk/sight-sound-magazine/greatest-docs
özel temalarla harici listeler;
http://www.empireonline.com/features/trilogy
http://www.empireonline.com/features/remakes
http://www.empireonline.com/features/100-greatest-world-cinema-films
http://www.empireonline.com/features/35-great-movie-cameos
http://www.empireonline.com/features/100greatestcharacters
http://www.empireonline.com/666
http://www.empireonline.com/reviews/5star
http://www.totalfilm.com/features/the-30-wisest-movie-mentors
http://www.totalfilm.com/features/30-coolest-movie-cameos
http://www.totalfilm.com/features/25-amazing-opening-credit-sequences
http://www.totalfilm.com/features/30-greatest-twist-endings
http://forums.tformers.com/talk/topic/48607-wizards-top-100-villains
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Criterion_Collection_releases
http://www.imdb.com/chart/top
şu an açmayan http://www.filmsite.org esas liste cennetidir, uçmamışsa onu da eklemiş olalım.