ayrı yazılır ve bu ayrım gayet kolaydır. bu ekin ayrı yazılması gerekip gerekmediğini anlamak için ufak bir test:

-de/-da eki cümleden çıkarıldığında, geriye kalan metin anlamlı bir cümleye biraz olsun benziyorsa, ayrı yazılır.

örn:

bu şekilde "de" anlayamıyorsanız, nasıl anlatılır bilemiyorum.
bu şekilde "--" anlayamıyorsanız, nasıl anlatılır bilemiyorum. (oldu)

hayatta en hakiki mürşit ilimdir.
hayat-- en hakiki mürşit ilimdir. (olamadı)

dahi anlamındaki -de/-da eki, cümleye fazladan bir anlam katar. hâliyle, bu ek olmadan da cümle anlam bütünlüğünü bir şekilde koruyabilmelidir.

mesele bu.

olmadı mı yine?