gelismemistir cunku osmanlinin hangi donemine bakarsaniz bakin savas gucu hep on planda tutulmustur ve en cok yatirimda askerlere yapilmistir. tabi ki hic demiyorum ama ozet gecersek hal budur. bu durum 1850 lere kadar boyle gitti. bu yillarda fransiz ihtilalinin pesinden sanayi gelince ve sanayi kendini guclendirdikce asker sayisinin onemide yavas yavas azaldi. biz bu yillara kadar fazla asker iyidir politikasini uyguladik ama sanayinin karsisinda patlak verince tam o yillarda batinin ustunlugunu kabul ettik. bunun uzerinede baticilik akimlari, sanayilesme cabalarina basladik. ancak biz rakip devletlerden neredeyse 50 60 yil geride basladik gercek bilimle ugrasmaya. ardindan savaslarda da bunun dezavantajlarini gorduk.
e peki biz yatip yatip gidipte 100 yil sonra baslarsak bilime, caga ayak uyduramazsak hatta bilime cok ciddi katkilar katmis adamlarimizida sahiplenmezsek, sadece saray ve cevresinde egitim yaparsak son durum ayni bu sekil olur. olmemek icin disa bagimli olmamiz gerekiyor. bu saatten sonrada gelisme cabalarinin bosa kurek cekmek olacagini dusunuyorum. elbette ki ilber ortayli degilim, yakin tarihimizi en verimli sekilde aciklayamasam da ulkenin genel olarak geride kalma sebeplerinde bizim gec baslamamiz onemli bir faktordur. herkes kendini gelistirmeli. ama turk insani bunu reddediyor.