1. katolik kilisesinin aşırı zenginleşmesine ve yozlaşmasına karşı başlayan dinsel bir harekettir. almanya'da martin luther ile başladı. din adamları ve kilise itibarını kaybetti. yeni mezhepler ortaya çıktı. protestanlık, kalvenizm ve anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı ve mezhepler arasında çatışmalar başladı. her millet kendi dinini inşa eder aslında. mezheplerin ortaya çıkışı hakkında güzel ipuçları veren olay.
  2. ülkemizde kullanılışında yenilik gibi algılanıyor. şurada reform yapacağız deyince sanki yenilenecek gibi geliyor. halbuki reform geriyi besleyen bir harekettir. mesela dinde de reform vardır aslında o dini beslemek için adapte etmek için yapılmaya çalışılır. adapte etmek salça tenekesini saksı yapmaya çalışmak gibidir. başta her şey güzeldir çöpe atmamış olursun, saksıya para vermemiş olursun sonra dibinde su birikir çamur olur altını deleyim dersin sonra altından su kaçar buna bi altlık yapayım dersin sikko bir şeye dönüşür. ama artık saksıdır, değildir de oldurulmuştur bir şekilde.

    reformun hiçbir türünü sevmemişimdir. insana lazım olan rönesanstır. eskiyi çöpe atıp, dönemine durumuna uygun olanı getirmek gerektir.
    abi