yazarın adının gündüz olmasına rağmen kitabın geceye övgü ile başlaması makalelerin bireye ve oluşturduğu sisteme nasıl eleştirel yaklaştığına bir ipucu gibi. gündüz vassaf kendisi de dediği gibi özünde zaten totaliter olan, bireyi birkaç harfe, cisme, anlama hapseden kelimeleri kullanmak zorunda olduğu için totalitarizmi yererken de totaliter araçlar ve totaliter bir dil kullanmak zorunda kalmış. bunun yanında günlük hayatımıza yerleştirdiğimiz ve yerleştirilen sınırları yüzümüze çarpmakta bireyin başta kendisi ve devlet tarafından mahkum edildiğini söylemekte. bunu söylerken yemek yediğimiz, yattığımız yerin belli olmasından, kullandığımız kelimelerin bizi sınırlandığından başlayarak aslında normalimiz, gündelik halimiz olan durumların dahi üzerimizde inanılmaz bir baskı kurduğunu belirtmiş. bana göre çok yerinde ve çarpıcı olan bu tespitlerine rağmen makalelerin bir çözüm önerisi sunmaması bende bir endişe uyandırdı okurken ancak bu tutumu özgürlükçü, çözümü bireyin bulmasına dayanan bir görüşe sahip olduğu için de benimsemiş olabilir. kitaba dair beni en çok düşündüren tespit totalitarizmin yalnızca baskıcı güçlerle değil bireyin sınırlı bir özgürlüğe razı olmasıyla hayatımızda olduğu fikri diyebilirim.