• okudum
    • okuyorum
    • okumak istiyorum
  • youreads puanı (8.73)
sokrates'in savunması - platon
mö 399'un ilkbaharında, yetmiş yaşındayken dinsizlik ve gençlerin ahlakını bozma suçlamalarıyla atina'da mahkeme önüne çıkarılan sokrates "sözleriyle değil işleriyle" kendini sa-vunur. kendisini "ustalıkla" savunacak bir konuşmayı okumayı, öğrencilerinin ödeyeceği yüklü bir kefaleti ya da hayatının son günlerini sürgünde geçirmeyi reddederek bile isteye ölümüne yürür. savunma yorumcular tarafından sıklıkla çok az, hatta hiçbir felsefi ana fikre sahip olmamakla eleştirilir.oysa yukarıda sunula öykü savunma'nın sadece kurgusal iskeletidir. platon'un mahkeme önün çıkardığı sokrates'in kendisinden çok, onun hakikati ortaya çıkarma yollandır. hakikati araştırma yolları sokrates'in ahlakının kurucu öğeleridir. aslında savunma diyalektiğin diyalektik bir gerekçelendirilmesini sunar. platon'u: gözünde itham edilen de sokrates'in uğruna öldüğü de bu yöntemdir. sokretes'in yaşamı da ölümü d bu yöntemin başarısını ortaya koyar.(tanıtım bülteninden) (kitap bilgileri idefix'den alınmıştır.)


  1. sokrates devletin tanrılarını tanımamak ve gençleri baştan çıkarmakla suçlanır ve mahkemeye çıkarılır. onu suçlayanlar, ozanları temsil eden meletos, zanaatkârlarla siyasetçileri temsil eden anytos ve söylevcileri temsil eden lycon'dur. bu üç kişi özelinde sokrates kendi sorgulama yöntemiyle kötü ozanları, zanaatkârları, siyasetçileri ve söylevcileri eleştirmiş, sonunda da kendini bir davanın içinde bulmuştur. sokrates'ten günümüze kalan yazılı bir metin yok. onun düşüncelerini öğrencisi geniş omuzlu platon kaleme alır. bu savunma da yine platon'dan geçerek bize ulaşır.

    savunma üç bölümden oluşuyor. birinci bölümde sokrates kendisine yöneltilen eleştirileri sokratik yöntemle çürütmeye çalışıyor. ikinci bölümde kendi cezasını belirliyor. üçüncü bölümdeyse ölümün iyi ya da kötü olup olmadığının bilinemeyeceği sonucunu çıkardığı bir akıl yürütme örneği sergiliyor.

    sokrates'in "bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir." sözü oldukça ünlüdür ama felsefeciler bu sözün aslının "bilmediğim şeyler olduğunu biliyorum." biçiminde olduğunu söylerler. bu savunmanın birinci bölümünde bilge geçinen insanların bilgisizliklerini ortaya çıkarmanın kendisini bilge yapmadığını söyleyen sokrates, "...belki yalnız tanrıdır bilge olan." derken aslında devletin tanrılarından çok, bir tek tanrıya inandığını sezdirmek istiyor olabilir. islamcı filozofların sokrates'i bir peygamber gibi görme nedenlerinden biri de bu ayrıntı galiba.

    savunmada erdem, onur, iyilik, ölüm korkusunun gereksizliği gibi konularda da görüşlerini okuduğumuz sokrates, ölümden kurtulma olasılığı olmasına rağmen onurunu ön planda tutmuş ve baldıran zehrini kendi elleriyle içmiş. platon'un bazı diyaloglarında sokrates'e sinir olsam da bu davranışını takdirle karşılıyorum.

    savunma okunduktan sonra bir de a. turan oflazoğlu'nun sokrates savunuyor oyunu okunabilir.