Kimdir?
tezer özlü (d. 10 eylül 1943, simav, kütahya - ö. 18 şubat 1986, zürih, isviçre), türk yazar. özellikle çocukluğun soğuk geceleri ve yaşamın ucuna yolculuk olmak üzere az sayıda kitabıyla tanınır. yazar demir özlü ile yazar ve çevirmen sezer duru'nun kardeşidir.
yaşamı
simav'da doğdu. çocukluğu anne babasının görev yaptığı simav, ödemiş ve gerede'de geçti. istanbul'a on yaşındayken geldi. avusturya kız lisesi'ne gitti; ancak mezun olmadı. 1961'de yurt dışına çıktı. 1962 - 1963 yıllarında otostopla avrupa'yı gezdi. paris'te tanıştığı tiyatrocu ve yazar güner sümer'le 1964 yılında evlendi. birlikte ankara'ya yerleştiler. sümer'in ast'ta çalıştığı bu dönemde özlü almanca çevirmenlik yaptı. ast'ta 1963-64 sezonunda sümer'in yönettiği brendan behan'ın gizli ordu oyununda oynadı. sümer'den ayrılarak istanbul'a yerleşti. geçirdiği rahatsızlık nedeniyle kesintili olarak 1967 - 1972 yılları arasında istanbul'da farklı hastanelerin psikiyatri kliniklerinde kaldı. çocukluğundan başlayarak yaşadıklarını ve klinikte kaldığı bu dönemleri çocukluğun soğuk geceleri kitabında yazdı.
1968 yılında yönetmen erden kıral'la evlendi. bu evlilikten 1973'te kızı deniz doğdu. bir burs alarak 1981'de berlin' e gitti. bu arada kıral'dan ayrıldı. kanada'da yaşayan isviçre asıllı sanatçı hans peter marti ile tanıştı ve 1984'te marti'yle evlenerek zürih'e yerleşti. göğüs kanseri nedeniyle 1986'nın 18 şubat'ında burada öldü. mezarı aşiyan mezarlığı'ndadır.
özlü, eski eşi erden kıral'ın yol filminin çekimi döneminde yaşananları anlattığı filmi yolda'da yelda reynaud tarafından canlandırıldı.
eserleri
ilk kitabı 1963'ten itibaren dergilerde yayımlanan öykülerinden oluşan eski bahçe'dir. kitap ilk kez 1978'de basıldı. 1980'de ilk romanı olan çocukluğun soğuk geceleri yayımlandı. kendisini derinden etkilemiş üç yazar olan svevo, kafka ve pavese'nin izinden giderek yazdığı ikinci romanı 1983'te auf den spuren eines selbstmords (bir intiharın izinde) adıyla yayımlandı. 1983 marburg yazın ödülü'nü kazanan kitap, yazar tarfından yaşamın ucuna yolculuk adıyla türkçe olarak bir anlamda yeniden yazıldı ve bu haliyle 1984'te basıldı. ilk öykü kitabı eski bahçe ölümünün ardından, daha sonra yazdığı öykülerle birlikte eski bahçe - eski sevgi 1987'de okurla buluştu. gergedan dergisi 13. sayısında yazar anısına bir "fotobiyografi" yayımladı. günce ve anlatılarından bazı parçalar ise kalanlar (1990) adlı küçük bir kitapçıkta bir araya getirildi. bu kitapta yer alan çoğu almanca yazılmış metinlerin çoğu, sezer duru tarafından türkçeye çevrildi. özlü'nün yayımlanmamış senaryosu zaman dışı yaşam da 1993'ten itibaren yazarın tüm yapıtlarını yayımlayan yky tarafından basıldı. bu seride, yazarın dostu leyla erbil'e yazdığı mektuplardan oluşantezer özlü’den leyla erbil’e mektuplar (1995) da bulunmaktadır.
eserleri
eski bahçe (1978), öykü çocukluğun soğuk geceleri (1980), roman auf den spuren eines selbstmords (bir intiharın izinde 1983),roman yaşamın ucuna yolculuk (1984), roman eski bahçe - eski sevgi (1987), öykü kalanlar (1995), deneme zaman dışı yaşam (2000), senaryo
-
kolay değildir tezer özlü okumak.
hayır, bu kitabın üslubundan kaynaklanan, dile bağlı bir zor'luk değildir. aksine, gayet 'duru'dur tezer'in dili. basittir. olabildiğince yalındır.
tezer'i okumak zordur. çünkü tezer'i anlamak, olanaksızdır.
ayakta yazar kitaplarını; hatta koşarak; atlayarak, zıplayarak yazar. kağıdın başında haykırdığını, başını elleri arasına alıp; kurtulmak, yok yok yok olmak istediğini duyumsarsınız. elinizi uzatmak istersiniz harflerin arasına. tezer'e ulaşmak, onu içinde bulunduğu anlamsız durumdan çekip çıkarmak istersiniz.
oysa tezer'in durumu 'anlamın' ta kendisidir. erişilmezdir.
çok şey duyarsınız tezer'den. çocukluğunun soğuk yatağında düşündüklerini, ağabeyine karşı hissettiği garipliği. ilk beraber yatmak istediği adamı. ilk beraber yattığı adamı. ilk beraber yatamadığı adamı..
ama bir o kadar da güzeldir tezer'i okumak. zira tüm o hayata uzaklığına, insanlara yabancılığına rağmen, daha kitabın başında samimi oluverir sizinle. onun size açıldığı gibi siz de ona açılmak; çocukluğun soğuk yatağında düşündüklerinizi anlatmak istersiniz. kolayca arkadaş olursunuz tezer'le.
tezer'iniz oluverir sizin.