öyle hemen aynı hayatı tekrar tekrar yaşamak deyip atmamak lazım. nietzsche kavramlarını önümüze koyup sonra da ne demek bu bengi dönüş sorgulamasını yapmamız gerekiyor.

nietzsche'nin belli başlı kavramları var, üstüninsan, (insan aşılması gereken bir varlıktır) , amor fati, (yazgını sev, böyle olmuştu değil, böyle istiyorum mottosu) bengi dönüş (aynı hayatı yaşayıp duruyorsun çünkü bir fark yaratmıyorsun) (bkz: budizm) (bkz: dört yüce gerçek)

insan kaç kere ölür? biyolojik olarak bir kere ölür. peki insan kaç kere ölür? çok kere ölür. insan kendinde ölür ve kendinde bir kere daha doğar sonra bir kere daha ta ki kendinde ölmeyene kadar. kendinde bir kere daha doğduğunda bir fark yaratırsın, şimdi yaşayan insan kendinde ölen insanın kendinden farkıdır. bengi dönüş dediğinde insanı aşmak dediğinde bunu demek istiyor. sürekli ölürsün kendinde bir fark üretmeden ölürsen yine aynı sen olur yine ölürsün. işte sürü dediği budur. tepkisel güç diye tabir eder pasifi, yani üretme kabızı kendi eylemini yitirmiş, seyirci kalmış her şeye. yaratıcı bir isteme içinde değil tepkisel bir varoluş içinde bu yüzden sonsuz döngü var. fark'ın aynıyı fark etmesi. farklılaşma bir oluş hali diyor geçmişte olan değil yeniden doğmuş ve yaşamakta olan. böyleydi'leri böyle istiyorum'lara dönüştüren.

şöyle bir düşünmek lazım kaç kere öldüm ben, kaç kere yeniden doğdum, bu kaçıncı fark yaşamakta olan. son kez doğmak nasıl bir şeydir?