Kimdir?
(26 eylül 1889 - 26 mayıs 1976), varoluşçu felsefenin önde gelen isimlerinden biri olarak bilinen alman filozof.
26 eylül 1889'da baden eyaletinde doğdu. çocukluğundan itibaren dine ve felsefeye eğilimli biri olarak yetişti. felsefi çalışmalarıyla olduğu kadar, yaşamı ve çeşitli dönemlerde sergilediği politik tutumlarıyla da tartışma konusu oldu. felsefi yetkinliği ve önemi yadsınamazken politik konumları dolayısıyla sürekli sorunlu bir ilişkinin taşıyıcısı oldu ve bu durum çoğu zaman felsefi çalışmalarının tam olarak değerlendirilmesini gölgeledi.
freiburg üniversitesi'nde katolik ilahiyati ve hristiyan felsefesi okudu ve 1914 yılında ilk çalışması ve doktora tezi, "psikolojide yargı kuramı" ile dikkat çekmeye başladı. 1923'te marburg üniversitesi'nde profesör oldu. 1927 yılında " varlık ve zaman " yayımlandı ve yayımlanışından itibaren yalnızca varoluşçu felsefe açısından değil, 20.yüzyıldaki bir bütün felsefe tartışmaları bağlamında bir şekilde etkili oldu. heidegger burada, bütün bir batı felsefesi geleneğini metafizik olmakla eleştirdi, ki sonrasında postmodern felsefe bu argümanı başka düzlemelerde yeniden değerlendirecektir.
1933 yılından itibaren nazilerin iktidara gelmesiyle birlikte heidegger nazi partisi'ne katıldı. bu dönemde freiburg üniversitesinde rektör oldu. heidegger'in bu dönem boyunca izlediği politika her zaman tartışma konusu olmuş ve onun çalışmalarının değerlendirilmesine gölgeler düşürmüştür. nazilere katıldığı gerekçesiyle 1945'te üniversiteden uzaklaştırıldı ama sonra 1952'de yeniden üniversiteye dönebildi. daha sonra yanlış yaptığını söylemesi de üzerine düşen gölgelerin sona ermesini sağlamamıştır, ancak bununla birlikte onun teorik çalışmalarının değeri her zaman kendini buna rağmen korumuş ve felsefe açısından önemli yerini muhafaza etmiştir. (kaynak: vikipedi)
-
20.yy filozofu olan, varoluşçu felsefenin önde gelen isimlerinden olan martin heidegeer'in düşüncesine göre insan bu dünyaya öylece bırakılmıştır. insan, varoluşun(dasein) ortasına, orada bir varlık olarak atılmıştır. atılmışlık bir tercih veya seçim sonucu değildir. insan kendi tercih ve seçimleriyle kendi yaşamını kurmak zorundadır. ona göre insan yaşamını kurma özgürlüğüne zorunlu olarak bırakılmıştır. insan kendi varlığını gerçekleştirmek, tercihler ve seçimler yapmak zorundadır. ve son olarak da insanın bırakılmışlığında ölüme yazgılı olduğunu ve varoluşunu bu yazgıya göre gerçekleştirmesi gerektiğini söylemiştir.
dipnot : heidegger bir kitabında ölümü başka olasılıkların olanaksızlığı olarak tanımlamıştır.
heidegger'in bu argümanları varoluşçuluk felsefesinde bulunmakta ve onu da varoluşçu felsefeciler arasına almak mümkündür ama kendisi sartre tarafından yanlış anlaşıldığını ve varoluşçuluğun kendi düşüncesini açıklamak için doğru bir terim olmadığını belirtmiştir.
heidegger genel anlamda iki tarz varoluşun olduğunu ileri sürmüştür. bunlardan birincisi sıradan varoluş, ikincisi ise ontolojik ( onto, ''var olmak'', loji, ''bilim'' ) varoluş'dur.
sıradan varoluş'da insan şeylerin nasıl olduğu üzerine yoğunlaşır. fiziksel görünüş, mülkiyet veya saygınlık gibi dikkat dağıtan dünyevi şeylere odaklanırsınız. insanın temelde kendine bağlı olmayan şeyleri düşünerek var olmasıdır.
ontolojik varoluş'da ise insan şeylerin yalnızca var olmaları üzerine yoğunlaşır. var oluşun, ölümlülüğün ve hayatın diğer değişmez özelliklerine odaklanırsınız. ontolojik varoluş hayata karşı farkındalık yakalamak, hayatı anlamlandırmak ve hayat üzerinde değişiklikler yapmak için olması gereken varoluş şeklidir. bu var olma şekli insan istemediği şeyi yapmama gücüne erişebileceği gibi hayatın denetlenemez gerçeklerini de daha içtenlikle kabul etmesini sağlayabilir.
insanın var olmasının farkına varması, yani sıradan varoluş şeklinden çıkıp ontolojik varoluşa girmesini sağlamak için genellikle geri dönüşümü olmayan, ağır deneyimler gerekir. ve insanın bu geçişine psikoterapist irvin yalom '' uyanma deneyimi'' olarak tanımlamıştır. uyanma deneyimi birçok şekilde gerçekleşebileceği söylemekle birlikte gerçekleşmesi en mümkün olaylar bir yakınımızın kaybı sonucu çektiğimiz yas, hayatımız üzerine almamız gereken önemli bir karar, bizi çok etkileyen rüyalar ve benzeri bizi derinden etkileyecek durumlar söz konusu olabilir.