sosyal hayatı düzenleyen bir takım kurallar vardır(görgü, ahlak din, gelenek ve görenekler ve hukuk kuralları). bu kurallara uyulmadıgında ceşitli sonuçlar ortaya cıkar. hukuk kuralları dısındakılerın yaptırımı manevidir(ayıplama kucuk gorme dıslanma gıbı ) ama hukuk kurallarına uyulmazsa burada devlet gucu devreye gırer ve devletin bu durumda kişiler üzerinde uyguladığı yaptırıma müeyyide denir. hukuk kuralları yaptırımının maddi olması açısından diğer sosyal gayatı düzenleyen konulardan ayrılırlar.