doğu kültürü, oldu olası kadına anaya değer veren bir toplumdur.
kabul edersiniz etmezsiniz o ayrı bir konu fakat, halkın yaşayış tarzı, şiir yapısı, toplum düşüncesi kadına verilen önemin ve değerin sonucunu ortaya zaten koymuştur.

kürtçe meselesinde eş anlamında kullanılan yaklaşık ondört kelime vardır bunlar;
jin, pîrek, kevanî / keybanû, afret, xanim, xatûn, hurmet, hevale malî,, dêya zarokan, bermalî, , , xêzan, kuflet / kulfet, îyal, hevser

en yaygın kullanılan jin ise kürtçede hayat, hayat kaynağı anlamına denk gelmektedir.

(bkz: pirek) : şimdilerde olgun kızların evlenme çağına erişmesi
(bkz: kevanî / keybanû) : kraliçe, prenses anlamında, kişinin eşi
(bkz: afret) : anladığınız üzre arapça kökenlidir. örtünmüş kadın
(bkz: xanim) ,(bkz: xatun) kadının hükümdarlığı ilişkide kadın temelli olmak
(bkz: mali) evimin insanı, evimden olan
(bkz: hevale) hayat arkadaşı, yan yana olan, destek olan
(bkz: dêya zarokan) kürtçede ve özellikle kürtçe konuşulan kültürlerde, jina min, mêrê min (karım, kocam) kullanılmaz. onun yerine çocuklarımın annesi (dêya zarokan) çocuklarımın babası (bavê zarokan) kullanılır.
(bkz: bermalî) eve hizmet eden kişi, evin hanımı
(bkz: xêzan) ailem, aile (evli kadınlar için kullanılır)
(bkz: hevser) huy ve kişilik olarak aynı olan eşler için kullanılır.

kürt toplumu ve kültürünün berdel, çok eşlilik, başlık gibi ucu açık ve istismar kaynağı olaması, kadının değersiz görülmesi değil, ekonomik eksiklik ve yaşam şartlarının bozukluğu olarak değerlendirilmesi gerekir.