savefi devleti'nin kurucusu olan 1.ismail bugün iran sınırları dahilinde olan erdebil şehrinde doğdu.

aslen savefi tarikatı'nın bir şeyhidir. anadolu'dan akın akın gelen türkmenler sayesinde nüfuz alanı genişledi. belirli bir ekonomik kudrete erişince devlet kurup emperyal bir politika izledi. maalesef gerek nüfus gerekse toprak anlaşmazlıkları nedeniyle osmanlı imparatoru 1.selim ile çözümsüz bir sorun sürecine girdiler.

bu süreç türk tarihinin en büyük kardeş kırgını ile sonuçlandı. 1.selim ve 1.ismail 23 ağustos 1514 tarihinde çaldıran ovasında savaşa tutuştular. osmanlı türk ordusu sahra topları ve ağır toplar ayrıca ateşli silahlara sahipti. bu nedenle savefi türk ordusuna karşı galip geldi.

1.ismail bu savaşın sebep olduğu maddi manevi yıkım sonrasında kendisine hata yapan manasında ''hatayi'' adını uygun görmüş ve deyişlerini hep bu isimle imzalamıştır.

adımı yavuz olsa da ruhumuz ismail'dir. kendisini seviyoruz. kavga edip kardeş kırgını yapsalar da her ikisinin ruhu ve aziz hatıraları önünde saygı ve sevgiyle eyiliyoruz.

1.ismail divanından mümtaz bir örnek;

aman ey erenler mürüvvet sizden
öksüzem garibem amana geldim
şu benim halime merhamet eylen
ağlayu ağlayu meydana geldim.

şahın bahçesinde men garip bülbül
efkarım artmakta halim pek müşkül
koparmadım asla kokladım bir gül
kafir oldum ise imana geldim.

ikilik perdesi yoktur özümde
birliktir muradım özüm sözümde
gece gündüz dâim hak niyâzında
kıblegâhım şah-ı merdana geldim.

gönül şâhinimi saldım havaya
akıl sefinesin (gemisini) vermişim ziya
yüzüm süregeldim ben hâk-i pâya
server muhammed'e, selmâna geldim.

muhammed ali'nin kullarındanam
âl-i abâ nesli hayderidenem
imam-ı cafer'in mezhebindenem
derdimend hatâyi dermâna geldim.