adını ülkemizin üçüncü büyük akarsuyu olan ve sınırları içinde karadeniz'e dökülen sakarya ırmağı'ndan alan 54 plaka kodlu ildir. kuzeyde karadeniz, güneyde bilecik, doğusunda düzce ve bolu, batısında kocaeli ve bursa illeri ile komşudur. karadeniz ile marmara bölgeleri ve bu bölgelerin sahip oldukları iklimler arasındaki geçiş alanında bulunmakta olup, marmara bölgesi'ne dahildir.

ilin merkez ilçesi adapazarı'dır. adapazarı ve çevresi, cumhuriyetin ilânından sonra uzun bir müddet kocaeli iline bağlı olarak yönetilmiştir. 1950'lerde bölgenin sanayileşmeye başlamasıyla birlikte, 1954'te sakarya ismiyle il hâline getirilmiştir. 2000'li yılların başlarında da büyükşehir ilân edilmiştir.

tarım, il ekonomisinde önemli bir rol oynamaktadır. il sınırlarında geniş yer kaplayan ve "ağaç denizi" olarak adlandırılan ormanlar, tarih boyunca kereste elde etmek ve tarım arazileri açmak için büyük ölçüde yok edilmişlerdir.