paradox interactive tarafından geliştirilen serinin 4.sü olan strateji oyunu.

yukarıdaki gibi yazınca çok sıradan bir oyun gibi dursa da aslında çok başka. oyunu sadece 5 saat oynadıktan sonra, hiç de düşündüğüm gibi strateji delisi birisi olmadığıma kanaat getirdim. öyle olsa 4. serisi yayınlanan bu oyundan bugün haberdar olmazdım. eğer siz de benim gibi strateji seviyor ve bu oyunu bilmiyor ya da oynamıyorsanız, ayıp ediyorsunuz biliniz!

oyun hakkında bir çok rehber ve yazı okuduktan sonra benim gibi oyuna yeni başlayacak olanlar için aşağıdaki bilgiler oldukça yararlı olacaktır.

genel bilgiler:
- national unrest'i %6’dan fazla tutmayın yoksa isyandan geçilmiyor.
- orduları bir yere yönlendirirken shift'e basılı tutarak götürmek istediğiniz yörüngeyi çizebilirsiniz.
- "f" tuşuna basınca çıkan arama bölümüne, bir milletin adını yazarak ya da ilçenin yerini öğrenebilirsiniz.
- oyunda her veliahtın ve sultanın/kralın özellikleri oluyor, bu özellikler makimum 6 seviye olabiliyor
- war ezhaustion: başa bela durumlardan biri, bir yerlere saldırı yaptıkça millet sana ayar oluyor. osmanlıda çok sorun olmasa da diğer milletlerde oluyormuş.
- stability: oyunda böyle bir olay var ilk saatlerimde bir türlü arttıramıyordum bunu, lakin sonra öğrendim ki işin sırrı görev yapmaktaymış. görev yaptığınız sürece rahatlıkla 3. seviyede tutabiliyorsunuz. görevlere baktınız ve yapabileceğiniz - en azından yakın zamanda- görev yoksa biraz bekleyin görevler değişecektir. sık sık görev yaparak stability'yi üst seviyelerde tutmak mümkün.
- prestij: diğer ülkelere bir şeyi kabul ettirmede vs. yararlı. savaş kazandıkça artıyor.
- bir ordunun üzerinde mouse'la durunca, ordunun hangi tarihte hangi ilçede olacağı yazar.

rehberler:
- özellikle (bkz: youtube) 'da oyunu anlatan bir çok kişi var ama ben en çok yararlı gördüklerimi sizlerle paylaşmak hatta bilgi sahibi olmak istediğiniz konuların dakikalarına kadar yazmak istedim.

- öncelikle ekşi yazarlarından (bkz: hepimiz uzun vadede oluyuz) 'ün rehberinden başlayalım. kendisi rehberden sonra osmanlı ile anlatım serisine de başlamıştı ama sanırım vazgeçti ya da bir sorunla karşılaştı ki devamı gelmedi ama rehber oldukça yararlı oluyor. nasuh dedenin rehberi
hangi yönetim ekranından videoda kaçındı zaman aralığında bahsettiği ise aşağıdadır
* teknoloji ekranı: 1.0 - 1,3
* ideas ekranı: 1,3 - 1,7
* stability ekranı: 1,7 - 1,10
* din ekranı: 1,10 - 1,11
* ordu ekranı: 1,11 - 1,15
* ekonomi ekranı: 57 - 59
* ticaret ekranı: 59 - 1
* diplomasi ekranı: 52 - 57
** ekstra ticaret rehberi

- (bkz: gambell) türkçe olarak benim gördüklerim arasında oyunu en iyi bilen ve en çok rehberi bulunan grup. burada da şöyle bir rehber var oyunu genel olarak anlatan. bu anlatımdan sonra grubun sayfasından istediğiniz rehberi/ülkeyi izleyebilirsiniz.

- ingilizce anlatım ise fazlasıyla mevcut ama ben en çok (bkz: arumba) 'yı beğendim izlediklerim arasında ki hatırı sayılır sayıda video izledim. onunda şöyle bir guide'ı var ki dillere destan hemen hemen önemli olan her konuyu 2şer 3er dakikalık videolarla anlatmış sağolsun. benim için en önemlileri ve faydalıları da aşağıdakilerdi
- stability
- ticaret
- bakım giderleri
- stratejik ürünler

şavaş:
- orduların başında lider olması ve morallerinin yüksek olması savaşların sonucunada doğrudan etki ediyor.
- force limit dediğimiz bir olay var. bunu arttırmak için, bu limiti arttıran advisor'lardan tutulabilir.
- provience war score: bu olay oyundaki bence en önemli kısım. benim gibi siz de oyuna başladığınızda memlüklülerin altından girip üstünden çıkıp da bir tanecik provience alınca ne olduğunu daha iyi anlayabiliyorsunuz. oyunda war score diye bir şey var ve siz isteseniz de bir anda tüm bir ülkeyi alamıyorsunuz. mak. alabileceğiniz provienceların war score cost u 100 olabiliyor. bunun için saldıracağınız ülkdedeki trade power gibi özellikleri yüksek olan proviencelara saldırıp oraları almak en mantıklısı.
- bir devleti rival olarak seçmek ona karşı yaptınız hamlelerde ekstra özellikler sağlıyor. örneğin ambargo koyduğunuz devlet rival'ınız ise diplomatik olarak kötü etkilenmiyorsunuz.
- kuşattığınız provience'ın varsa port'unu da kitlerseniz kuşatmanız daha hızlı sonuca ulaşacaktır.

ekonomi:
- ordu maliyetlerini oyunda kısabiliyorsunuz. lakin bu orduların moralini etkiliyor ve moralsiz bir ordu yıldızsız bir geceye benziyor. özetle; ortalık günlük gülistanlıkken ve savaş yokken kısılıp, savaşılacağı zaman arttırılabilir.

diplomasi:
- kabul edilmeyen kültürlerde %33 vergi ve asker kaybı oluyor.
- send gift: bir ülke ile ilişkileri +25’e kadar artırır
- loan/given offer: +15 e kadar arttırır.
- bir topraktan hak iddia edebilmek için ona diplomat atarak belli bir zamanda hak iddia edinilebiliyor. diplomasi - covert action - fabricate claim

bunlar benim kendi tecrübelerim ya da rehberlerden derlediğim bilgilerdir yanlışım ve ya eksiğim olabilir, özellikle tecrübeli oyunculardan da bilgi alabilirsek ne ala.

sonuç olarak da böyle bir oyun işte europa universalis iv.