çıkması veya çıkmamasını sadece askerlik yapan insanların hakkı üzerinden değerlendiren arkadaşlar var,

haklılar bu tarz bir askerlik haksızlık, bunun yerine profesyonel ordu kavramı daha doğru bi yaklaşım olurdu ancak böyle bir yaklaşım henüz yok.

isteyenlerin daha uzun süre farklı işlerde devlet adına görevlendirilmesi bir çözüm olabilirdi, mesela 6 ay kısa dönem yapacağına eğer kabul ederse doğuda 18 ay öğretmen açığı olan bir köyde öğretmenlik yapabilir halk eğitimlerde mesleki eğitim verebilir yaşlı bakımı çöp toplama gibi sosyal sorumluluk işlerinde görevlendirilebilir.

bunların hiçbirinin olmadığını biliyoruz, ve buradan ikinci bir hak konusuna geliyoruz. şu anda askerliğe gitmek istemeyen insanlar yüksek lisansa kaydoluyorlar, bir çoğu da bu kaydoldukları yüksek lisansa gitmiyorlar. ki bunu özel üniversiteler ile sınırlandırmamak lazım çünkü boğaziçi odtü itü gibi girmesi zor okullarda bile bu şekilde yüksek lisans programlarına kaydolmuş insanlar var (bkz: bir arkadaşım) . bu insanlar bu kadroları doldurduğunda ne oluyor? buraya gerçekten akademik kariyer yapmak isteyen insanlar yerleşemiyor, gerçekçi gelmeyebilir ama bu oluyor.

ayrıca bir çok yüksek lisans programı erkek kaynıyor gerçekten askerlik şubesine dönmüş programlar var, kadınların eğitim alma olanakları da, eğitime ve askerliğe isteksiz kişiler tarafından kısıtlanıyor.

açıkcası bedelli çıkması en azından bu eğitimde adaletsizlik durumuna geçici bir çözüm sağlardı.